Tag: mismunur

Hjúnabandslógin ger mun á – ein broytt hjúnabandslóg fer at diskriminera

Published on by Admin

Meginreglan, at øll skulu vera viðfarin á sama hátt, sigur, at líkar støður skulu verða viðgjørdar eins. Meginreglan sigur tí eisini, at tað er í lagi, at ólíkar støður ikki verða viðgjørdar eins. Tað hevði hvørki verið rímiligt ella skilagott at viðgjørt ólíkar støður eins. Tað hevði jú verið í stríð við góðan almannapolitikk og hevði ivaleyst skapt órættvísi í fleiri førum.

Av tí at hjúnabandið í stóran mun snýr seg um børn og uppaling, gevur tað góða meining, at hjúnabandið verður viðgjørt á serstakan hátt í mun til onnur parløg. Men so skjótt, sum hetta er sagt, byrja summi fólk at ákæra onnur fyri diskriminatión. Tí er tað upp á sítt pláss at siga eitt sindur meira um henda “trumf”, sum so ofta verður blakaður á borðið í kjakinum um hjúnabandslógina.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum.

Tá fólk klaga um diskriminatión, meina tey neyvan, at vit ongantíð skulu gera mun á nøkrum. Í staðin klaga tey, tí tey halda, at okkurt órættvíst verður framt. Tað er jú órættvíst at viðgera líkar støður á ólíkan hátt. T.d. er tað órættvíst at nokta einum væl skikkaðum umsøkjara starv orsakað av hansara ættarslagi ella kyni, um hvørki av hesum báðum eru viðkomandi fyri starvið.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum. Øll høvdu nokk hildið, at eini 80 ára gomul hjún ikki høvdu verið eitt gott boð upp á eitt ættleiðingarpar. Ongin hevði sagt, at hesi áttu at havt sama møguleika at ættleitt sum eini 30 ára gomul hjún, sum eisini ynsktu at ættleiða. Orsøkin er greið og góð. Aldurin er viðkomandi í hesi støðuni: eini 30 ára gomul hjún eru nóg ung til at ættleiða, meðan 80 ára gomlu hjúnini ikki eru tað. Munurin rættvísger, at hesi bæði hjúnini ikki fáa sama møguleika at ættleiða. Neyvan er tað nakar, sum heldur hetta vera diskriminatión. Í staðin vilja øll nokk siga, at hetta er rættvíst.

Tá vit tosa um hjúnabandið, gevur hjúnabandslógin øllum borgarum sama rætt at giftast við einum av hinum kyninum. Hetta er ikki at diskriminera samkynd, men at gera mun á parløgum, tí har er ein grundleggjandi munur. Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni. Ein av grundleggjandi mununum snýr seg um børn: eitt parlag millum tvey av sama kyni kann ikki skapa børn. Og tað kann heldur ikki geva einum barni bæði mammu og pápa. Í besta føri annað av hesum. Í einum parlagi ímillum tvey av hvør sínum kyni er nøring hinvegin ein møguleiki. Og barnið fær bæði mammu og pápa.

Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni.

Tí er tað ikki ikki diskriminerandi, at hjúnabandið millum mann og konu fær øðrvísi viðferð í lógini enn eitt samkynt parlag. Sum við ættleiðingardøminum oman fyri er munurin greiður. Tí er tað rættvíst, at hesi ymisku parløg fáa ymiska viðferð í lógini. Alt annað hevði verið órættvíst, og tað hevði serliga gingið út yvir børnini.

Tey, sum siga, at samkynd pør og hinskynd hjún eiga at vera líka fyri lógini, hava tí fleiri trupulleikar. Fyrst mugu tey próvføra fyri, at nøring og barnauppaling einki hava við hjúnabandið at gera – at tað ikki er nakar fyrimunur fyri børn, at foreldur teirra eru gift.  Eisini mugu forsprákararnir vísa á, at eitt barn ikki hevur nakran grundleggjandi rætt til at verða uppalt av síni mammu og sínum pápa, hóast greinarnar 7 og 9 í barnarættindasáttmálanum hjá ST púra greitt siga, at børn hava rætt til júst hetta, har tað er gjørligt.

Hetta merkir, at ikki fyrr enn forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg hava prógvað, at ongin viðkomandi munur er ímillum hinskynd hjún og samkynd parløg, kunnu teir av sonnum gera krav upp á líka viðferð yvir fyri lógini. Og í hesi próvførslu má serligur dentur leggjast á at lýsa viðurskiftini út frá barnsins sjónarhorni.

Um tað ikki eydnast forsprákarum at grundgeva fyri hesum, so verður úrslitið, at børnini í samkyndum húsarhaldum í mongum førum verða diskriminerað. Tey, ið eru úrslit av gitnaðarinntrivum, fara í útgangsstøðinum at hava mist í øllum førum eitt av sínum biologisku foreldrum. Hetta, hóast tey hava rætt til bæði. Altso fara tey ikki at vera líka fyri lógini í mun til børn, sum fara at vaksa upp hjá báðum sínum biologisku foreldrum. Nýggju familjulógirnar skapa støður, har hesi børn vera fyri mismuni. Hetta er í stríð við barnarættindasáttmálan grein 2, ið snýr seg um líkarætt fyri øll børn. Var tað ikki ein felagsskapur, sum tosaði um javnrættindi fyri allar borgarar? Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Her kemur javnrættindaspurningurin sostatt í klemmu. Ein broytt hjúnabandslóg fer tí ikki at loysa diskriminatiónstrupulleikan, sum LGBT tosar so nógv um. Trupulleikin verður bert fluttur. Hann verður fluttur yvir á okkara minstu og veikastu samfelagsborgarar, sum onga rødd hava – í øllum førum ikki tey fyrstu mongu árini.

Samanumtikið merkir hetta, at núverandi hjúnabandslóg ikki diskriminerar. Hon ger mun á – og tað av røttum. Men verður hjúnabandslógin broytt fyri at loysa sokallaða diskriminatiónstrupulleikan, so fer hon júst at diskriminera – ikki tey vaksnu, men børnini. Ikki fyrr enn tá kunnu vit altso tosa um veruliga diskriminatión. Tað er órættvísi.

 

Samkyndur: Hjúnabandslógin diskriminerar ikki

Published on by Admin2 viðmerkingar

Paddy Manning, ið hevur verið samkyndur alt tað, hann minnist, var ein av forsprákarunum á “Nei-síðuni”, tá fólkaatkvøða var um hjúnabandslógina í Írlandi í vár. Manning vaks upp í einum Írlandi, sum var serstakliga illviljað mótvegis samkyndum. Tí upplivdi Manning diskriminatión á egnum kroppi. M.a. var løgreglan eftir honum og handtók hann, tí at hann var samkyndur. Tá var Manning ungur, einsamallur og ræðsluligin – og henda uppliving mundi gjørt enda á honum.

Írland er nógv broytt seinastu áratíggjuni, og Manning heldur, at samkynd hava góð kor í Írlandi í dag. Men kortini fær hann ikki frið. Orsøkin er, at hann er ímóti at broyta hjúnabandslógina. Forsprákarar fyri broyting kunnu ikki góðtaka hetta og skýra hann tí at vera “ein samkyndur, ið hatar seg sjálvan”.  Og so verður hann sjálvandi eisini stemplaður sum homofobur. Hetta eru dømi um nógv nýtta retorikkin, sum ikki megnar at skilja ímillum homofobi og øðrvísi hugsanir. Einaferð segði Manning tí speiskliga: “Ja, eg eri homofobur, og eg skríggi, hvørja ferð eg gangi framvið speglinum.”

Undan fólkaatkvøðuni kundi tað síggja út til, at “Nei-síðan” bert var ein minniluti – men ikki sambært Manning. “Tey eru mong, sum eru samd við mær í hesum máli, men tey tora ikki at siga nakað, tí at “Ja-síðan” við sínum hóttanum fær tey at tiga. Men vit skulu ikki lata okkum ræða av slíkum hóttanum. Vit skulu ikki vera bangin fyri teimum, sum skræða “Nei”-plakatirnar niður, tí soleiðis eigur eitt átak ikki at ganga fyri seg,” segði Manning avgjørdur.

Men tað vóru ikki bert plakatir, sum blivu skræddar niður. “Familjufyritøkur lata aftur. Yrkisleiðir hjá fólki eru í vanda. Og vit fáa at vita, at katólskir skúlar skulu undirvísa næmingum við støði í hjúnabandsfatanini hjá myndugleikunum. Hesum eiga vit ikki at atkvøða fyri,” segði hann.

Hjúnabandið snýr seg ikki bert um tvey fólk, sum “elska” hvørt annað, men um ein mann og eina kvinnu, sum binda seg til at fáa og uppala børn saman… At siga, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabandið millum mann og kvinnu, er tí ikki at diskriminera.

Í kjakinum undan fólkaatkvøðuni segði forsætisráðharrin í Írlandi, Enda Kenny, at hann tók fult undir við samkyndum hjúnabandi, og at stjórnin fór at virka fyri at broyta hjúnabandslógina. Men Manning bað Kenny um at halda stjórnini burtur frá at bøta um tað, sum ikki var brotið. “Fólk giftast av ymiskum orsøkum, men heilt grundleggjandi hava vit hjúnabandið, tí at hjúnabandið hevur eitt ávíst endamál og ger eitt týðandi arbeiði – ikki bert fyri einstaklingar, men fyri samfelagið.”

Manning legði dent á, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabond. “Hjúnabandið snýr seg ikki bert um tvey fólk, sum “elska” hvørt annað, men um ein mann og eina kvinnu, sum binda seg til at fáa og uppala børn saman. Hjúnabandið snýr seg í grundini um børn og at geva hesum børnum rætt at vera hjá sínum biologisku foreldrum. At siga, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabandið millum mann og kvinnu, er tí ikki at diskriminera,” segði hann.

Í grundini biður samkynt hjúnaband okkum um at síggja burtur frá veruleikanum, tí at her verður ikki hugsað um, at børn hava rætt til eina mammu og ein pápa.

Eisini segði Manning, at ein broyting av hjúnabandslógini ávirkar spurningin um ættleiðing. “Verður hjúnabandslógin broytt, so kunnu vit ikki longur í sambandi við ættleiðing velja familjuna við mammu og pápa fram um familjuna við tveimum av sama kyni. Hetta er ikki rættvíst yvir fyri børnunum, og tí skulu vit atkvøða ímóti,” legði hann dent á.

Forsprákarar fyri broyting vildu vera við, at teirra stríð var fyri mannarættindum, men sambært Manning snúði átakið seg bert um rættindi hjá einum ávísum bólki. “Tit hava uttan iva lagt til merkis, at hetta átak hevur verið miðsavnað um tey vaksnu. Forsprákarar hava skotið upp, at burðurmammur skulu vera í miðdeplinum í familjulógini, og tað vísir, at rættindi hjá vaksnum verða tikin fram um rættindi hjá børnum. Í grundini biður samkynt hjúnaband okkum um at síggja burtur frá veruleikanum, tí at her verður ikki hugsað um, at børn hava rætt til eina mammu og ein pápa. Men eitthvørt barn hevur rætt til eitt náttúrligt lív.”

Um vit broyta hjúnabandið, so siga vit sum samfelag, at… kynsliga eindin hjá manni og kvinnu ikki er øðrvísi enn eindin hjá tveimum monnum ella tveimum kvinnum. Tað er tó ein sannroynd, at bert tann fyrsta av hesum eindum kann hava avkom við sær, og tað vísir týðiliga, at hesin boðskapur er ósannur.

Dr. John Murray, formaður fyri The Iona Institute, ið virkar til frama fyri hjúnabandi og átrúnaði í samfelagnum, segði: “Kjakið snýr seg í veruleikanum um, hvussu týdningarmikið vit halda tað vera, at eitt barn hevur eina mammu og ein pápa í mun til tveir pápar ella tvær mammur… Um vit broyta hjúnabandið, so siga vit sum samfelag, at hesi viðurskifti ikki hava nakran týdning. Tá siga vit í grundini, at kynsliga eindin hjá manni og kvinnu ikki er øðrvísi enn eindin hjá tveimum monnum ella tveimum kvinnum. Tað er tó ein sannroynd, at bert tann fyrsta av hesum eindum kann hava avkom við sær, og tað vísir týðiliga, at hesin boðskapur er ósannur. Ymisk viðurskifti eiga heilt einfalt at verða viðgjørd á ymiskan hátt. Hjúnabandslógin brýtur tí ikki nakra meginreglu um javnrættindi.”