Month: februar 2016

Hjúnabandslógin ger mun á – ein broytt hjúnabandslóg fer at diskriminera

Published on by Admin

Meginreglan, at øll skulu vera viðfarin á sama hátt, sigur, at líkar støður skulu verða viðgjørdar eins. Meginreglan sigur tí eisini, at tað er í lagi, at ólíkar støður ikki verða viðgjørdar eins. Tað hevði hvørki verið rímiligt ella skilagott at viðgjørt ólíkar støður eins. Tað hevði jú verið í stríð við góðan almannapolitikk og hevði ivaleyst skapt órættvísi í fleiri førum.

Av tí at hjúnabandið í stóran mun snýr seg um børn og uppaling, gevur tað góða meining, at hjúnabandið verður viðgjørt á serstakan hátt í mun til onnur parløg. Men so skjótt, sum hetta er sagt, byrja summi fólk at ákæra onnur fyri diskriminatión. Tí er tað upp á sítt pláss at siga eitt sindur meira um henda “trumf”, sum so ofta verður blakaður á borðið í kjakinum um hjúnabandslógina.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum.

Tá fólk klaga um diskriminatión, meina tey neyvan, at vit ongantíð skulu gera mun á nøkrum. Í staðin klaga tey, tí tey halda, at okkurt órættvíst verður framt. Tað er jú órættvíst at viðgera líkar støður á ólíkan hátt. T.d. er tað órættvíst at nokta einum væl skikkaðum umsøkjara starv orsakað av hansara ættarslagi ella kyni, um hvørki av hesum báðum eru viðkomandi fyri starvið.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum. Øll høvdu nokk hildið, at eini 80 ára gomul hjún ikki høvdu verið eitt gott boð upp á eitt ættleiðingarpar. Ongin hevði sagt, at hesi áttu at havt sama møguleika at ættleitt sum eini 30 ára gomul hjún, sum eisini ynsktu at ættleiða. Orsøkin er greið og góð. Aldurin er viðkomandi í hesi støðuni: eini 30 ára gomul hjún eru nóg ung til at ættleiða, meðan 80 ára gomlu hjúnini ikki eru tað. Munurin rættvísger, at hesi bæði hjúnini ikki fáa sama møguleika at ættleiða. Neyvan er tað nakar, sum heldur hetta vera diskriminatión. Í staðin vilja øll nokk siga, at hetta er rættvíst.

Tá vit tosa um hjúnabandið, gevur hjúnabandslógin øllum borgarum sama rætt at giftast við einum av hinum kyninum. Hetta er ikki at diskriminera samkynd, men at gera mun á parløgum, tí har er ein grundleggjandi munur. Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni. Ein av grundleggjandi mununum snýr seg um børn: eitt parlag millum tvey av sama kyni kann ikki skapa børn. Og tað kann heldur ikki geva einum barni bæði mammu og pápa. Í besta føri annað av hesum. Í einum parlagi ímillum tvey av hvør sínum kyni er nøring hinvegin ein møguleiki. Og barnið fær bæði mammu og pápa.

Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni.

Tí er tað ikki ikki diskriminerandi, at hjúnabandið millum mann og konu fær øðrvísi viðferð í lógini enn eitt samkynt parlag. Sum við ættleiðingardøminum oman fyri er munurin greiður. Tí er tað rættvíst, at hesi ymisku parløg fáa ymiska viðferð í lógini. Alt annað hevði verið órættvíst, og tað hevði serliga gingið út yvir børnini.

Tey, sum siga, at samkynd pør og hinskynd hjún eiga at vera líka fyri lógini, hava tí fleiri trupulleikar. Fyrst mugu tey próvføra fyri, at nøring og barnauppaling einki hava við hjúnabandið at gera – at tað ikki er nakar fyrimunur fyri børn, at foreldur teirra eru gift.  Eisini mugu forsprákararnir vísa á, at eitt barn ikki hevur nakran grundleggjandi rætt til at verða uppalt av síni mammu og sínum pápa, hóast greinarnar 7 og 9 í barnarættindasáttmálanum hjá ST púra greitt siga, at børn hava rætt til júst hetta, har tað er gjørligt.

Hetta merkir, at ikki fyrr enn forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg hava prógvað, at ongin viðkomandi munur er ímillum hinskynd hjún og samkynd parløg, kunnu teir av sonnum gera krav upp á líka viðferð yvir fyri lógini. Og í hesi próvførslu má serligur dentur leggjast á at lýsa viðurskiftini út frá barnsins sjónarhorni.

Um tað ikki eydnast forsprákarum at grundgeva fyri hesum, so verður úrslitið, at børnini í samkyndum húsarhaldum í mongum førum verða diskriminerað. Tey, ið eru úrslit av gitnaðarinntrivum, fara í útgangsstøðinum at hava mist í øllum førum eitt av sínum biologisku foreldrum. Hetta, hóast tey hava rætt til bæði. Altso fara tey ikki at vera líka fyri lógini í mun til børn, sum fara at vaksa upp hjá báðum sínum biologisku foreldrum. Nýggju familjulógirnar skapa støður, har hesi børn vera fyri mismuni. Hetta er í stríð við barnarættindasáttmálan grein 2, ið snýr seg um líkarætt fyri øll børn. Var tað ikki ein felagsskapur, sum tosaði um javnrættindi fyri allar borgarar? Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Her kemur javnrættindaspurningurin sostatt í klemmu. Ein broytt hjúnabandslóg fer tí ikki at loysa diskriminatiónstrupulleikan, sum LGBT tosar so nógv um. Trupulleikin verður bert fluttur. Hann verður fluttur yvir á okkara minstu og veikastu samfelagsborgarar, sum onga rødd hava – í øllum førum ikki tey fyrstu mongu árini.

Samanumtikið merkir hetta, at núverandi hjúnabandslóg ikki diskriminerar. Hon ger mun á – og tað av røttum. Men verður hjúnabandslógin broytt fyri at loysa sokallaða diskriminatiónstrupulleikan, so fer hon júst at diskriminera – ikki tey vaksnu, men børnini. Ikki fyrr enn tá kunnu vit altso tosa um veruliga diskriminatión. Tað er órættvísi.

 

Fólkakirkjan kann verða noydd at signa tvey av sama kyni

Published on by Admin

§14, stk. 2 í hjúnabandslógini sigur soleiðis:

“Ægtefæller kan få et ægteskab, som er indgået ved borgerlig vielse, kirkeligt velsignet af en præst i folkekirken.”

Tað vil siga, at øll hjún hava, sambært landsins lógum, rætt at verða signað í fólkakirkjuni. Eingin avmarking er á hesum rætti. Einasta treyt er, at viðkomandi hjún eru borgarliga gift. So kunnu tey verða signað í kirkjuni.

Fyrrakvøldið frættist, at uppskotið um at lata fólkakirjuna sleppa undan at gifta hjún av sama kyni í kirkjuni varð tikið aftur.

Broytingarnar í hjúnabandslógini, sum stillararnir hava skotið upp, umfata ikki §14. Tað vil siga, at fólkakirkjan nú á ongan hátt er vard ímóti hesum broytingum. Um lógin verður broytt, fáa hjún av sama kyni rætt at verða signað í kirkjuni, júst á sama hátt sum hjún av hvør sínum kyni. Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Mentamálaráðið setur í skrivi til Trivnaðarnevndina ljóskastaran á henda trupulleikan og mælir til antin at strika §14, stk. 2 fullkomiliga úr lógini og soleiðis juridiskt kvetta hetta sambandið ímillum hjúnaband og kirkju, ella at ítøkiliga tilskila rættin til kirkjuliga signing til hjún av hvør sínum kyni. Men, sum sagt, so nevnir uppskotið, sum er til viðgerðar í løtuni, einki um §14, stk. 2. Verður broytingaruppskotið samtykt, fer §14, stk. 2 sostatt at standa við í verandi líki. Skal §14, stk. 2 broytast, má øll lógin sum hon er takast aftur og leggjast fram av nýggjum, við broytingunum í hesi paragraffini løgdum aftrat.

Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Tey, ið ganga á odda fyri broytingini í hjúnabandslógini og vilja, at hjúnabandið skal umfata tvey av sama kyni, vita, at ein stórur partur av Føroya fólki ikki vilja hava hesa broyting inn í fólkakirkjuna. Fólkið virðir hennara rætt sjálv at gera av, hvat hon lærir og praktiserar. LGBT Føroyar vita hetta og hava verið sera varin við ikki at blanda kirkjuna upp í teirra átak fyri hjúnabandsbroyting. Uppskotið, sum nú er tikið aftur og sum snúði seg um at útihýsa hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni úr kirkjuni, var somuleiðis ein roynd at blanda kirkjuna uttanum. Hetta varð neyvan skotið upp av prinsipiellum ávum, men heldur fyri at gera broytingina av hjúnabandinum lættari at svølgja hjá Føroya fólki.

Men nú hetta uppskotið er tikið aftur, er sokallað samkynt hjúnaband trýst inn aftur í fólkakirkjuna. Øll hjún hava rætt at verða signað í kirkjuni. Verður hjúnabandslógin broytt sambært uppskotinum, sum nú liggur í Løgtinginum, so fara tvey av sama kyni at telja sum hjún á sama føti sum tvey av hvør sínum kyni. Og tey fara – sum borgarliga gift hjún – sjálvsagt eisini at hava rætt at verða signað í kirkjuni. Kirkjan hevur ongan rætt at nokta teimum hesa signing, tí signingin er tryggjað øllum borgarliga giftum hjúnum í lógini. Tað, at kirkjan ikki hevur eitt serstakt ritual til signing av hjúnum av sama kyni hevur ongan týdning. Er rætturin hjá hjúnum av sama kyni til hetta ritual lógartryggjaður, er tað bert ein spurningur um tíð, áðrenn ritualið verður almannakunngjørt.  

Avleiðingin av at broyta hjúnabandið er sostatt púra greið nú: Giftast tvey av sama kyni, hava tey fullan og lógartryggjaðan rætt at møta upp í kirkjuni og krevja at verða signað. Fólkakirkjan kann tí verða noydd at signa hjún av sama kyni, uttan mun til hvat hon sjálv sigur.

Tað góða við einum pápa

Published on by Admin

“Fátt er sum faðir – einki er sum móðir,” sigur orðatakið.

Men hvat er tað, hetta at vera pápi? Hvønn leiklut spæla og eiga pápar at spæla í lívinum hjá sínum børnum? Stór óvissa valdar kring henda spurning, og hon tykist vaksa fyri hvønn dag. “Ein kvinna hevur tørv á einum manni á sama hátt, sum ein fiskur hevur tørv á eini súkklu,” segði feministurin Gloria Steinem. Umframt fíggjarliga trýstið frá einum alt meira heimsumfevnandi marknaði, so seta kynsradikalir aktivistar, sum vilja gera upp við alt, sum eitur kynsleiklutir, grundleggjandi spurnartekin við leiklutin hjá pápum. Kynsliga kollveltingin og í ein serligan mun tøkniligu gitnaðarinntrivini, ið gjørdu hana møguliga í verki, hava havt sum undirliggjandi endamál at skilja kynslív og nøring frá hvørjum øðrum. Trupulleikin er bara, at samstundis sum pápar verða fremmandgjørdir frá teirra ábyrgd ímóti ættarliðinum, sum teir hava verið við til at skapt, so er tað júst hetta ættarliðið – børnini, við øðrum orðum – sum líða.

Hetta veit samfelagsgransking at siga.

Pápar og mammur hava hvør í sínum lagi nakað serstakt at bjóða sínum børnum, og hetta er rótfest í teirra kyni.

Sambært samfelagsfrøðinginum W. Bradford Wilcox, sum er professari á University of Virginia, hava pápar, sum spæla ein virknan leiklut í lívunum hjá teirra børnum, eina heilt serstaka, jaliga ávirkan á hesi somu mannalív.

Í eini grein, sum The Atlantic gav út, tekur Wilcox fyrst og fremst samanum gransking í, hvussu sambandið er ímillum ávíkavist pápar og mammur og teirra børn. “Fathers don’t mother,” sigur hann. Pápar eru pápar og mammur eru mammur. Kynsleiklutir eru í ein týdningarmiklan mun mentanarliga treytaðir. Men ikki bara. Verður hugsað generelt, og verður hædd tikin fyri undantøkum og fjølbroytni, so er tað ymiskt, hvat eyðkennir ávíkavist pápar og mammur. Pápar og mammur hava hvør í sínum lagi nakað serstakt at bjóða sínum børnum, og hetta er rótfest í teirra kyni.

Tað, sum serliga eyðkennir sambandið ímillum pápa og barn, er jalig øsing, spenningur og leikandi óvissa. Mammur eru róligari, og jaliga øsingin ger seg ikki galdandi í sama mun sum hjá pápunum. Pápar beistast meira við teirra børn, enn mammur gera, og hetta lærir tey – bæði synir og døtur – at skilja kropslig og kenslulig mørk á ein serligan hátt. Somuleiðis eggja pápar meira enn mammur børnum sínum at vága nakað, bjóða sær sjálvum av og at vera sjálvstøðug. Mammur leggja harafturímóti størri dent á tryggleika, og at børnini hava tað gott kensluliga. Pápar hugsa meir langtíðar, mammur stutttíðar. Í hesum sambandi vísir Wilcox á eina áhugaverda gransking, sum vísti, at tá ið foreldur læra síni børn at svimja, hava pápar lyndi til at standa aftan fyri barnið, so at barnið á ein hátt stendur einsamalt yvir fyri avbjóðingunum rundanum tað. Mammur stilla seg hinvegin oftari framman fyri barnið og søkja eygnasamband, so at barnið kann kenna seg tryggari.

Av tí at pápar vanliga eru størri og sterkari enn mammur, megna pápar betur enn mammur at verja síni børn frá kropsligum vandum og frá skaðiligari ávirkan sosialt. Fleiri granskarar vilja til dømis vera við, at tá ið talan er um gentur, sum gerast við barn í tannárunum, er høvuðstrupulleikin fráverandi pápar. Pápar hava sum heild lyndi til at vera strangari enn mammur og eru meira avgjørdir, tá teir aga síni børn. Mammur eru meira fleksiblar í sínum aga. Tað er sannlíkari, at tær royna at yvirtala síni børn í truplum støðum, serliga við støði í tí kensluliga.

Pápar og mammur eru ymisk, tí kynini eru ymisk – og tørvur er á báðum. Manglar annað, manglar nakað týdningarmikið og grundleggjandi í lívinum hjá einum barni.

Pápar og mammur eru ymisk, tí kynini eru ymisk – og tørvur er á báðum. Manglar annað, manglar nakað týdningarmikið og grundleggjandi í lívinum hjá einum barni.

Wilcox vísir á trý øki, har tað serstaka og jaliga, sum pápar geva sínum børnum, serliga kemur til sjóndar: í sambandi við lógarbrot, barnsburð og tunglyndi.

Betri sambandið er ímillum synir og pápar, minni eru sannlíkindini fyri, at hesir ungu mennirnir gerast lógbrótarar. Í granskingini, sum Wilcox sipar til, vórðu sambond góðskumett eftir, hvat børnini søgdu um umsorganina, ið tey kendu frá pápa sínum, samskiftið teirra millum og um góðskuna í sambandinum sum heild. Sannlíkindini fyri, at dreingir fóru at bróta lógina, vóru helvtina minni fyri dreingir við einum góðum sambandi við pápar sínar samanborið við dreingir, sum vuksu upp hjá eini stakari mammu ella høvdu eitt ringt samband við pápar sínar, sum annars vóru til staðar. Í granskingini varð hædd tikin fyri aldri, húðaliti/fólkaslagi, útbúgvingarstøði hjá mammuni og húsarhaldsinntøku.

Pápar hava somuleiðis góða ávirkan á døtur sínar. Tær, ið hava eitt gott samband við pápa sín, eru í munandi minni vanda fyri at gerast við barn í tannárunum. Hugt varð eftir gentum, sum livdu saman við báðum foreldrum sínum og søgdu seg hava í øllum førum eitt miðalgott samband við pápan. Síðani varð hugt eftir teimum gentum, sum einans búðu saman við mammu sínari, og teimum, sum søgdu sambandið við pápa teirra vera vánaligt. Sannlíkindini hjá fyrra bólkinum av gentum fyri at gerast við barn í tannárunum vóru helvtina minni enn sannlíkindini hjá tí seinna.

Haraftrat hevur tað stóran týdning sálarheilsuliga at hava eitt gott samband við pápa sín. Sama úrslit sum við lógarbrotum og barnsburði ger seg galdandi í samband við tunglyndi. Tey 13 til 18 ára gomlu, sum høvdu eitt gott samband við pápa sín, upplivdu helvtina minni sannlíkindi fyri at fáa tunglyndi í mun til tey, sum bert búðu saman við mammu síni, ella tey, sum hóast tey búðu saman við báðum foreldrunum, høvdu eitt vánaligt samband við pápan. Hædd varð her tikin fyri aldri, húðaliti/fólkaslagi, útbúgvingarstøði hjá mammuni og húsarhaldsinntøku.

Hjúnabandið er tann stovnur, sum søguliga hevur bundið pápar og mammur saman sum mann og konu. Vísindini prógva, hvussu gott hugskot hetta er.

Vísindaliga kunnu vit við vissu siga, at pápar hava eina serstaka, jaliga ávirkan á síni børn. Hetta er tó treytað av, at teir eru til staðar í teirra lívi, og at sambandið teirra millum er gott. Tá eru útlitini hjá hesum børnum væl betri. Eru páparnir hinvegin ikki til staðar, ella er sambandið vánaligt, versna útlitini samsvarandi. Pápar hava týdning. Tað hava teir, tí teir eru pápar. Teir hava nakað heilt serstakt at bjóða sínum børnum, júst tí teir eru pápar.

Hjúnabandið er tann stovnur, sum søguliga hevur bundið pápar og mammur saman sum mann og konu. Vísindini prógva, hvussu gott hugskot hetta er. Tað, at hjúnabandið sum stovnur minkar í tign og virðing, og at børn í vaksandi títtleika verða fødd uttan fyri hjúnabandsins karmar, er tí eitt ringt hugskot. Hetta er ein av teimum mongu avbjóðingum, sum hjúnabandið stendur yvir fyri í dagsins samfelag. Ein onnur avbjóðing – sum í veruleikanum er hin sama – er uppskotið, sum okkara politikkarar viðgera í hesum døgum: at kynsneutralisera hjúnabandið, so tvey av sama kyni kunnu giftast. Hetta er enn eitt stig á leiðini burtur frá hjúnabandsins tign og virðing. Burtur frá tí, at hjúnabandið er sjálvsagdi samanhangurin, sum børn verða fødd og uppald í. Her er vert at geva gætur, at í Føroyum hevur hjúnaband millum tvey av sama kyni, sambært Gallup, sín størsta stuðul millum tey, sum samliva, tvs. liva saman ógift. Hetta at broyta hjúnabandið og tað at velja hjúnabandið fullkomiliga frá tykist at vera partur av sama ráki.

Um kynsligi komplimentariteturin millum mann og konu verður tikin burtur úr hjúnabandsins allýsing, er reint logiskt einki grundarlag longur fyri at siga, at hjúnabandið snýr seg um nøring og barnauppaling. Siga vit tað, siga vit samstundis, at børn ikki hava tørv á og rætt til bæði síni foreldur. Týdningarmikli leikluturin, ið ein góður pápi spælir í lívinum hjá børnum sínum, verður sostatt settur til viks. Og tá verður alt samfelagið væl fátækari.

Hví eru okkara greinar dulnevndar?

Published on by Admin

Greinarnar á Ja til hjúnabandið eru dulnevndar. Hetta hava fleiri spurt um, og summi hava funnist at tí. Men hví hevur Ja til hjúnabandið valt henda leist?

Orsøkin er einføld: vit hava valt ikki at seta navn undir greinarnar, ið vit leggja út, tí at vit vilja verja okkara greinaskrivarar. Kjakið um hjúnabandslógina og alt tað, sum har tilhoyrir, er serstakliga hart og polariserað. Harðar, ofta órímiligar atfinningar, illgitingar og í summum førum niðrandi ókvæmisorð eru gerandiskostur fyri tann, sum vágar sær út í kjakið. Hetta hava vit skrivað um fyrr. Sjálvandi eru tey mong, sum koma við góðum viðmerkingum og veruligum spurningum, og tað virðismeta vit. Men tíverri er tað næstan ikki grein, ið vit leggja út, sum ikki eisini hevur eitt lutfall av veruliga keðiligum viðmerkingum. Ikki allir okkara greinaskrivarar hava nakað ímóti hesum og høvdu tí einki havt ímóti at sett navn undir. Men tað er ein veruleiki, at mong, sum hava ymiskt gott og áhugavert upp á hjarta um hjúnabandið, helst vilja sleppa undan slíkum álopum. Vit meta tað vera týdningarmiklari, at góðar greinar við viðkomandi innihaldi verða givnar út, enn at høvundurin neyðturviliga skal kunngerast. Tey argument, ið vit seta fram, standa og kunnu viðgerast, uttan mun til avsendara. Og vit meta ikki dulnevnið vera nóg góða orsøk at kveistra tað, ið vit siga, burtur. Hetta er orsøkin, at Ja til hjúnabandið í felag stendur aftan fyri tær greinar, ið vit leggja út.

Vinarliga vegna Ja til hjúnabandið,

Ann Dahl Hansen
Arni Zachariassen
Helgi Abrahamsen
Karl Johannesen

Kendur LGBT-aktivistur broytt meining um “køkurokið” í Norðurírlandi

Published on by Admin

Í 2014 komu eigararnir av Ashers Baking Company í Norðurírlandi í trupulleikar. Ein samkyndur maður, Gareth Lee, bað bakaríið um at gera honum eina køku. Køkan skuldi pyntast við tekstinum “Support Gay Marriage” umframt búmerkinum hjá javnrættindabólkinum Queer Space. Men eigararnir, eini ung kristin hjún, vildu av samvitskuávum ikki ganga ynskinum á møti.[1]

Avgerðin hjá hjúnunum Daniel og Amy McArthur var ov nógv fyri LGBT-aktivistar. Hetta var onki annað enn diskriminatión ímóti samkyndum. Diskriminatión, sum var grundað á átrúnaðarligar homofobiskar fordómar. Hjúnini McArthur lótu sína átrúnaðuarligu sannføring um hjúnaband fáa ávirkan á teirra arbeiði og noktaðu at gera eina køku. Um boðskapurin hevði stuðlað upp undir hinskynt hjúnaband og verið til frama fyri onkran kristiligan felagsskap, hevði Ashers Bakery uttan iva gjørt køkuna. Tí kundi henda avgerð ikki vera annað enn diskriminatión ímóti samkyndum.

Gareth Lee vildi ikki lata hetta um seg ganga, og við hjálp frá Equality Commission of Northern Ireland stevndi hann eigarunum. Málið kom fyri rættin í mai síðsta ár, og hjúnini McArthur vórðu funnin sek í at diskriminera og dømd at gjalda Gareth Lee 5.000 kr.

Eg ynski veruliga at verja tey samkyndu, men eg ynski eisini at verja samvitsku-, talu- og trúarfrælsið.

Flestu LGBT-aktivistar mundu taka fult undir við Gareth Lee og úrskurðinum í málinum. Ein teirra var nú 64 ára gamli bretin Peter Tatchell, ið hevur verið ógvuliga virkin í stríðnum fyri rættindum hjá samkyndum, m.a. í felagsskapinum Outrage! heilt síðani stovnina í 1990.

Peter Tatchell er grundleggjandi ósamdur við eigarunum av Ashers í spurninginum um samkynd parløg og hjúnaband. Hann metir ikki, at teirra átrúnaðarligu grundgevingar eru nøktandi. Hóast hetta hevur hann broytt meining, síðani dómur varð feldur í málinum fyri smáum níggju mánaðum síðani. Peter Tatchell heldur, at tað var skeivt av rættinum at revsa bakaríið fyri ikki at gera køkuna, og at tað var skeivt av honum at taka undir við dóminum. Peter Tatchell sigur soleiðis: “Eg ynski veruliga at verja tey samkyndu, men eg ynski eisini at verja samvitsku-, talu- og trúarfrælsið.”

Víðari sigur Peter Tatchell, at “fyrispurningurin um køkuna ikki varð noktaður, av tí at Gareth Lee var samkyndur. Trupulleikin var boðskapurin, sum Gareth Lee ynskti sær á køkuna. Tað er onki prógv fyri, at hansara kynsliga sannføring var nakar trupulleiki.” Hóast hetta segði dómarin, at um ein noktar at skriva ein boðskap, ið er til frama fyri samkynt hjúnaband, á eina køku, so diskriminerar ein óbeinleiðis kynsliga sannføring.

Fyrispurningurin um køkuna varð ikki noktaður, av tí at Gareth Lee var samkyndur. Trupulleikin var boðskapurin, sum hann ynskti sær á køkuna. Tað er onki prógv fyri, at hansara kynsliga sannføring var nakar trupulleiki.

Men Peter Tatchell vísir á, at antidiskrimatiónslógirnar í Norðurírlandi ongantíð høvdu til endamáls at tvinga fólk at virka fyri politiskum hugsanum, sum tey ikki tóku undir við. Men dómarin staðfesti, at tænastuveitarar skulu veita einahvørja tænastu, ið hevur ein “lógligan” boðskap. Tatchell sigur síðani:

“Hetta reisir fleiri spurningar: skulu muslimskir prentarar tvingast til at prenta tekningar av Muhammed? Ella skulu jødiskir prentarar prenta ein boðskap, ið avnoktar Holocaust? Ella skulu samkyndir bakarar tvingast til at gera køkur, sum hava homofobiskan boðskap? Um dómurin móti Ashers sleppur at standa, kundi tað t.d. givið víðgongdum kreftum á høgravonginum møguleika at kravt, at bakarí og aðrir tænastuveitarar skuldu veitt tænastur, ið stuðlaðu herferðini ímóti innflytarum og muslimum. Ein slíkur dómur ger tað ómøguligt hjá fyritøkum at nokta at pynta køkur ella prenta uppsløg, ið hava ein trongskygdan boðskap.”

Skulu muslimskir prentarar tvingast til at prenta tekningar av Muhammed? Ella skulu jødiskir prentarar prenta ein boðskap, ið avnoktar Holocaust? Ella skulu samkyndir bakarar tvingast til at gera køkur, sum hava homofobiskan boðskap?

At enda skrivar Peter Tatchell, at “í mínum eygum skerjir ein frælsið, um ein krevur, at fyritøkur skulu stuðla hugsanum, sum stríða ímóti samvitskuni hjá teimum, ið skulu veita tænastuna. Tað skal vera ólógligt at diskriminera menniskju, men ikki hugsanir.”

Hetta er í tráð við tað, sum Daniel McArthur hevur hildið fast við alla tíðina. Hann sigur, at málið als ikki hevur nakað við kynsligu sannføringina hjá kundanum at gera, men at trupulleikin er boðskapurin, sum er í stríð við átrúnaðarligu sannføringina hjá bakaranum. Áður hevur Ashers fingið aðrar bíleggingar, sum tey eisini hava víst frá sær. Tá hevur trupulleikin verið illavorðin málburður ella nakni – men tá blivu tey kortini ikki stevnd.[2]

Ikki óvæntað eru tað onnur enn Peter Tatchell, sum taka frástøðu frá úrskurðinum hjá dómstólinum. Bæði í Norðurírlandi og øllum Bretlandi stuðla mong McArthur-familjuni. Síðsta ár vísti ein meiningakanning, at 65% av bretum halda hetta sakarmálið vera ov nógv av tí góða.[3] Ein meiningakanning í Norðurírlandi vísti, at 71% ikki tóku undir við sakarmálinum. Í somu kanning hildu 90%, at lógir um javnrættindi ikki skulu nýtast til at tvinga fólk at siga nakað, sum tey eru ímóti.[4]

Ein skerjir frælsið, um ein krevur, at fyritøkur skulu stuðla hugsanum, sum stríða ímóti samvitskuni hjá teimum, ið skulu veita tænastuna. Tað skal vera ólógligt at diskriminera menniskju, men ikki hugsanir.

Málið um Ashers Baking Company er eitt týðiligt dømi um tann ruðuleika, sum ofta stingur seg upp í kjalarvørrinum á hesum LGBT-ráki. Um hjúnabandslógin verður broytt ella ein antidiskriminatiónslóg verður samtykt (sum í Norðurírlandi), er talan jú um skerjingar av so grundleggjandi borgararættindum sum samvitsku- og talifrælsinum. Hetta hendir í okkara grannalondum. Summir borgarar fáa avmarkað frælsi, tá aðrir fáa størri frælsi. At siga, at “ongin fer illa, av at annar fer væl”, er tí beinleiðis villleiðandi. Og tá lógaruppskotið um at broyta hjúnabandslógina, ið er lagt fyri Løgtingið, sigur, at ein slík broyting ikki fær nakrar neiligar avleiðingar sosialt, er tað ein beinleiðis háðan móti øllum teimum, sum eru komin í stórar trupulleikar av júst hesi broyting í okkara grannalondum. Í uppskotinum verður onki sagt um, hvussu hetta fer at ávirka t.d. borgarstjórar, skúlaundirvísing, lærarar, næmingar, foreldur at næmingum, møgulig ættleiðingarforeldur, hølisútleigarar, bakarar, myndafólk, barnarættindi, tey ymisku frælsini o.s.fr. Listin er langur – og uttan svar.

Tað er neyðugt at steðga á og hugsa seg væl um, tí hetta lógaruppskot er als ikki nakar einfaldur avgreiðsluspurningur, hóast forsprákarar vilja vera við tað. Tvørturímóti. At so er, prógvar framhaldið í omanfyrinevnda sakarmáli. Hjúnini McArthur kærdu dómin, og málið skuldi aftur fyri rættin 3. februar í ár. Men í síðstu løtu bað norðurírski ríkisákærin um, at málið bleiv útsett orsakað av, at tað bæði var fløkt og týdningarmikið. Hjúnini McArthur mugu nú bíða inntil 9. mai, áðrenn rætturin fer at viðgera málið av nýggjum.[5]

 

[1] Tað mesta av hesi grein byggir á eitt lesarabræv hjá Peter Tatchell, ið kann finnast her: http://www.theguardian.com/commentisfree/2016/feb/01/gay-cake-row-i-changed-my-mind-ashers-bakery-freedom-of-conscience-religion.

[2] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[3] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[4] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[5] http://www.christian.org.uk/news/dramatic-ashers-adjournment-confirms-importance-of-case/.

Nær er tað í lagi at broyta hjúnabandið?

Published on by Admin

Hjúnabandið er ein náttúrligur stovnur.

Tað er grundfest í menniskjaliga veruleikanum og sannleikanum, at tað skulu tvey – ein kvinna og ein maður, ein mamma og ein pápi – til at skapa eina familju.

Einum og hvørjum samfelagi stendur í boði at skipa seg á ein hátt, sum er í samljóði við náttúruna. Samfeløg nýtast ikki at gera tað, og tað eru nógv samfeløg, sum ikki hava gjørt tað. Men tey samfeløg, sum hava valt monogami og hjúnaband, eru tey samfeløg, sum hava klárað seg best. (Sí William Tucker, Marriage and Civilization: How Monogamy Made Us Human)

Tað, sum er týdningarmikið, er, at hóast hjúnaband hevur eina juridiska dimensión, so er hjúnabandið ikki bert ein juridiskur stovnur. Hóast samfeløg – við teirra umhvørvisligu, fíggjarligu og politisku sereyðkennum – neyðturviliga seta síni serstøku fingramerki á hjúnabandið, so er hesin stovnur ikki bert ein sosial konstruktión.

Hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti í einum óavnoktiligum menniskjaligum veruleika.

Hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti í einum óavnoktiligum menniskjaligum veruleika. Og hesin veruleikin var og gjørdi seg galdandi, áðrenn menniskju skipaðu seg í framkomin samfeløg við væl skipaðum lógarverkum. Hesin veruleiki fer ongan veg. Spurningurin er so, hvussu vit sum samfeløg fyrihalda okkum til hann.

Sambært einum lýsingaátaki hjá LGBT Føroyar herfyri, er hjúnabandslógin í Føroyum broytt 12 ferðir síðan 1380. Hetta er eitt áhugavert søguligt innlit í ta lógligu og mentanarligu menning, ið føroyska samfelagið er farið ígjøgnum yvir øldir. Týdningurin, sum LGBT leggur í hesa broytingartilgongd – ella kanska rættari sagt: tað, sum LGBT ynskir at pástanda við støði í hesi broytingartilgongd – er tó ein misskiljing. Á heimasíðuni hjá felagsskapinum stendur soleiðis skrivað:

“Fáa samkyndir føroyingar innivist í hjúnabandslógini í Føroyum, so er tað ikki fyrstu ferð, at hjúnabandslógin verður broytt her á landi. Okkara hjúnabandslógir eru longu broyttar í minsta lagi 12 ferðir.”

Boðskapurin, ið LGBT vil hava fram, er hesin:

“JA TIL KÆRLEIKAN! JA TIL JAVNRÆTTINDI! JA TIL DAGFØRDA HJÚNABANDSLÓG!”

Við øðrum orðum: hjúnabandslógin í Føroyum er broytt áður. Hjúnabandið er sostatt ikki nakað støðugt fyribrigdi, sum ikki letur seg broyta. Og tá ið fólk ikki hava nakað ímóti, at hjúnabandslógin er broytt fyrr, hví so mótmæla nú? Er uppskotna broytingin ikki í veruleikanum í sama anda sum allar hinar?

Fyrst er at siga, at hóast nógvar broytingar hava verið fyrr, so hevur eingin teirra gjørt upp við kynsliga komplimentaritetin, sum er ímillum mann og kvinnu. Uttan mun til broytingina hava føroyingar eftir øllum at døma altíð hildið, at hjúnabandið var nakað, sum einans var ætlað einum manni og einari kvinnu. Lesur man ímillum reglurnar, tykist ein reyður tráur ígjøgnum allar broytingarnar at hava verið, at familjulív fylgir við hjúnabandinum. At hjúnabandið í ein grundleggjandi mun snýr seg um at stovna og varða um familjur. Í ljósinum av hesum gevur tað eina ávísa meining, at ognarloysingar ikki sloppu at giftast, ella tey, sum eru bundin at rúsdrekka. Tað kann tykjast diskriminerandi og hart nú á døgum, men í eini tíð, har tøknilig gitnaðarinntriv so sum p-bollar og hítir ikki vóru til, var uttan iva tørvur á strangari reglum kring hjúnabandið og kynslívið.

Er nakað galið við at gera broytingar í hjúnabandslógini? Nei, tað er tað ikki. Um tað veruliga er soleiðis, at hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti uttan fyri okkara lógir og siðir, so hevur hjúnabandið eina náttúru í sær sjálvum. Hjúnabandið er nakað og hevur íborin endamál, ið tað er vent og stílað ímóti. Lógir og siðir kunnu endurspegla hesa náttúru bæði betri og verri. Hjúnabandslógir kunnu altso verða gjørdar meira og minni sambært hjúnabandsins náttúru. Tí er broyting í hesi lóggávu ikki neyðturviliga skeiv. Hvørt ein broyting er røtt ella skeiv, góð ella ring, er hinvegin ein spurningur, sum má verða svaraður í hvørjum einstøkum føri við at sipa til hjúnabandsins náttúru. Fremur henda broyting innara logikkin í hjúnabandinum? Fær hon okkum nærri tí, sum hjúnabandið snýr seg um? Ella skapar hon eina frástøðu ímillum okkum og hetta endamál?

Er nakað galið við at gera broytingar í hjúnabandslógini? Nei, tað er tað ikki.

LGBT tykist halda, at konservativa, siðbundna verjan av hjúnabandinum byggir á eina fatan, at hesin stovnur er støðugur og óbroytiligur. Hugburðurin tykist vera, at fær man víst á, at hjúnabandið ikki er støðugt og óbroytiligt, so hevur man vunnið á konservativu mótstøðuni. Í eini áhugaverdari grein á heimasíðu teirra, tekur LGBT samanum soleiðis:

“Heimssøgan vísir okkum, at hjúnabandið er alt annað enn støðugt, og hevur broytt seg nógv gjøgnum alla menniskjusøguna. Hjúnabandið, sum vit kenna tað í dag, er ein heilt onnur samfelagsskipan enn fyri bara 100 árum síðani, og ikki fyri at tosa um fyri 2.000 árum síðani ella 30.000 árum síðani.”

Og niðurstøðan, ið felagsskapurin fær burtur úr tí?

“Søgan vísir okkum, at eitt hjúnaband er tað, sum eitt samfelag ger tað til í síni samtíð.”

Ja. Og nei. Reint praktiskt er tað rætt, at allar hjúnabandslógir og -siðir eru myndaðir av síni samtíð. Men tað merkir á ongan hátt, at hjúnabandið einki annað er enn tað, sum ein samtíð ger tað til. Hjúnabandslógir og -siðir kunnu endurspegla tað, ið hjúnabandið í veruleikanum er, í bæði minni og størri mun, men eingin lóg ella siður er fullkomin. Í heimssøguni hevur ongantíð verið nakað tíðarskeið, ei heldur nakað stað, har hjúnabandið varð lógarfest og praktiserað á fullkomnan hátt. Orsøkin er, at menniskju lógarfesta og praktisera hjúnabandið. Men tá tað er sagt, so er tað moralska skyldan hjá einum og hvørjum samfelagi at miða eftir at lógarfesta og praktisera hjúnabandið so væl sum møguligt og so nær sannleikanum um hjúnabandið sum møguligt. Tíverri er tað ikki hetta, sum vit síggja henda í dag. Í fleiri av okkara grannalondum – og møguliga eisini í Føroyum innan stutta tíð – verða hjúnabandslógir broyttar á ein slíkan hátt, at tær ikki longur endurspegla tað, hjúnabandið veruliga er. Tað er at svíkja hesa moralsku skyldu.

Revsað fyri sína áskoðan á hjúnabandið

Published on by Admin

Tey, sum virka fyri at broyta hjúnabandslógina, tosa um manglandi javnrættindi í samfelagnum. Boðskapurin er, at núverandi hjúnabandslóg er órættvís, og at ein broyting fer at gera Føroyar til eitt rúmligari, frælsari og rættvísari samfelag. Tað ljóðar so gott og hugaligt. Men tíverri er tað ikki hetta, sum vit frætta úr øðrum londum, har hjúnabandið er vorðið kynsneutralt. Í hesum londum uppliva borgarar, sum hava eina øðrvísi áskoðan á hjúnabandið, tað beint øvugta.

Dømini eru mong:

  • David Burrows, Ongland: limurin í bretska parlamentinum fekk deyðshóttanir, eftir at hann hevði sagt, at tað var óneyðugt at broyta hjúnabandslógina. Skrásett parløg góvu jú longu samkyndum pørum javnrættindi.[1]
  • Equality and Human Rights Commission, Ongland: sambært eini frágreiðing hjá English Equality and Human Rights Commission kom eitt barn grátandi til hús, tí tað hevði fingið skeld frá læraranum fyri at hava sagt, at hjúnabandið var millum ein mann og eina kvinnu.[2]
  • Sarah Mbuyi, Ongland: hon arbeiddi á einum barnagarði í London. Ein starvsfelagi spurdi, um hon tók undir við samkyndum hjúnabandi. Eftir at hava svarað, varð hon søgd úr starvi.[3]
  • Rómverskt-katólskir ættleiðingarfelagsskapir, Ongland: allir hesir felagsskapir eru vorðnir tvingaðir til at lata aftur ella at víkja frá sínum trúargrundarlagi orsakað av, at felagsskapirnir einans vilja lata hinskynd hjún ættleiða.[4]
  • Dr. John Sentamu, Ongland: erkabiskupurin í York fekk hatursteldupostar – eisini rasistiskar – eftir at hann talaði ímóti ætlanini hjá bretsku stjórnini um at broyta hjúnabandslógina. North Yorkshire Police kannaði málið sum hatursbrotsverk.[5]
  • Mario Conti, Skotland: Patrick Harvie – limur fyri Green Party í skotska tinginum – meldaði erkabiskupin í Glasgow til løgregluna, eftir at hann hevði talað fyri siðbundna hjúnabandinum í eini prædiku.[6]
  • Daintree Paper, Írland: eigarin av hesum lítla handli í Dublin mátti snara lykilin um, eftir at LGBT-aktivistar høvdu ført eina herferð ímóti honum. Orsøkin var, at hann ikki vildi sýna køkupynt (tveir brúðgómar) fram í handlinum.[7]
  • Ashers Baking Company, Norðurírland: McArthur familjan, sum eigur fyritøkuna, endaði í rættinum í Norðurírlandi, tí at tey ikki vildu gera eina køku við tekstinum “Support Gay Marriage”.[8]
  • Jean-Michel Colo, Frakland: hesin borgarstjórin, sum hevði verið í almennum starvi í meira enn 30 ár, varð saksøktur av tveimum monnum, eftir at hann noktaði at gifta teir.[9]
  • Elaine Huguenin, New Mexico, USA: henda kvinna varð noydd at rinda næstan 7.000 dollarar, eftir at hon ikki vildi filma hátíðarløtuna, tá tvey samkynd søgdu ja til hvønn annan. Dómstólurin segði, at prísurin fyri at vera samfelagsborgari var, at Elaine mátti síggja burtur frá síni hjúnabandsáskoðan.[10]

Keldan til hesi dømi er ein faldari, sum Coalition for Marriage hevur gjørt. Les tey írestandi 20 dømini í faldaranum her.

Møguliga blíva føroyingar kløkkir av at lesa um hetta og hava ilt við at trúgva, at slíkt kann henda í kjalarvørrinum á eini broyting av hjúnabandslógini. Men soleiðis er gongdin í teimum londum, sum vit samanbera okkum við. Munnu hesi viðurskifti ikki eisini blíva ein natúrlig fylgja av eini broyttari hjúnabandslóg í Føroyum? Er hetta tað rúmliga, frælsa og rættvísa samfelagið, sum forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg síggja fyri sær?
[1] http://www.telegraph.co.uk/comment/letters/9748521/The-Government-has-no-mandate-to-redefine-the-meaning-of-marriage.html og http://www.telegraph.co.uk/news/religion/9845185/Tory-MP-gets-death-threats-over-gay-marriage-opposition.html.

[2] http://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/publication_pdf/RoB%20Call%20for%20Evidence%20Report.pdf , síða 81.

[3] http://www.theguardian.com/law/2015/jun/07/christian-nursery-worker-sacked-over-anti-gay-views-wins-tribunal-case.

[4] http://www.telegraph.co.uk/news/religion/7952526/Last-Catholic-adoption-agency-faces-closure-after-Charity-Commission-ruling.html.

[5] http://www.dailymail.co.uk/news/article-2097305/Archbishop-John-Sentamu-receives-racist-emails-saying-ministers-allow-sex-marriage.html.

[6] http://www.heraldscotland.com/news/12442280.Call_to_probe_archbishop_apos_s_views_on_gays_MSP__COMPLAINT/. 

[7] http://www.thejournal.ie/daintree-same-sex-1107532-Sep2013/.

[8] http://www.belfasttelegraph.co.uk/news/northern-ireland/ashers-bakery-lose-gay-cake-case-we-will-not-be-closing-down-we-have-not-done-anything-wrong-says-boss-31233797.html.

[9] http://www.bbc.com/news/world-europe-23063248.

[10] http://www.adfmedia.org/News/PRDetail/5537.

Ávaring úr Kanada: samkynt hjúnaband skerjir talu- og samvitskufrælsið

Published on by Admin

Í kjakinum um hjúnabandslógina hevur verið tosað nógv um, hvat ein ávísur samfelagsbólkur fer at fáa, um hjúnabandslógin verður broytt. Aktivistar, miðlar, politikkarar og onnur hava syrgt fyri, at hvørt mansbarn í Føroyum hevur fingið hetta við. Men lítið og onki hevur verið at hoyrt um, hvørjar avleiðingar ein broytt hjúnabandslóg fær fyri aðrar samfelagsbólkar.

[Tað] hevur verið tosað nógv um, hvat ein ávísur samfelagsbólkur fer at fáa, um hjúnabandslógin verður broytt… Men lítið og onki hevur verið at hoyrt um, hvørjar avleiðingar ein broytt hjúnabandslóg fær fyri aðrar samfelagsbólkar.

Og tó. Seinastu mánaðirnar hava einstakir politikkarar dittað sær at sett kritiskar spurningar, eftir at teir hava hugt út um landoddarnar fyri at vita, hvat hendir í teimum londum, sum hava broytt hjúnabandslógina. Kritisku spurningarnir hava kortini ikki fingið nakra jaliga móttøku. Ógrundaður ótti, siga summi. Onnur hava hug at flenna eftir hesum politikkarum, sum veruliga halda, at um samkynd sleppa at giftast, fær tað álvarsligar avleiðingar fyri okkara samfelag. Uppaftur onnur fara so langt sum at siga, at tað er tann beri óndskapur at seta slíkar kritiskar spurningar.

Tey “óttaleysu” áttu tó møguliga at verið eitt sindur meiri varin við sínum avgjørdu viðmerkingum og niðurstøðum. Fyri tað fyrsta hava Føroyar sum samfelag ongar royndir við samkyndum parløgum, ið eru skipað við lóg. Og fyri tað næsta sær tað ikki út til, at allir borgarar í teimum londum, sum vit samanbera okkum við (ein orðing, ið vit javnan hoyra í hesum døgum), sleppa so snikkaleysir, tá hjúnabandslógin er vorðin broytt. Eitt týðiligt dømi um hetta er Kanada.

Í 2005 gjørdist Kanada fjórða landið í heiminum, sum broytti hjúnabandslógina. At síggja til var einasta broytingin, at samkynd parløg vórðu viðurkend sum hjún. Men tað skuldi vísa seg, at broytingin fór at fáa umfatandi ávirkan á bæði lógir og mentan, tí ein nýggj fatan gjørdist galdandi í samfelagnum: samkynd parløg samsvara fult og heilt við siðbundna hjúnabandið, og tí má samkynt hjúnaband metast javnt við siðbundna hjúnabandið bæði í lóg og samfelagi annars. Hetta skuldi verið sjálvsagt.

At síggja til var einasta broytingin, at samkynd parløg vórðu viðurkend sum hjún. Men tað skuldi vísa seg, at broytingin fór at fáa umfatandi ávirkan á bæði lógir og mentan…

Ein natúrlig fylgja av hesum er at halda, at tey, sum ikki taka undir við nýggju fatanini, bert grunda sína áskoðan á trongskygni og illvild móti samkyndum. Tað er ongin annar møguleiki. Tí verða allar útsagnir, sum eru í stríð við samkynt hjúnaband, bólkaðar sum hatur móti einum minnilutabólki. Og einhvør skynsom frágreiðing – t.d. at man metir siðbundna hjúnabandið vera best fyri børnini, tí at hesin stovnur varðveitir teirra biologiska samband við mammu, pápa, systkin, ommur og abbar – verður víst aftur sum óerlig og villleiðandi undanførsla.[1]

Tá ein er sannførdur um, at mótstøða mótvegis samkyndum hjúnabandi ikki er annað enn trongskygni og hatur, gerst tað trupult at góðtaka, at henda mótstøða ikki verður køvd. Í Kanada endaði tað tí við, at treytirnar fyri at taka lut í samfelagnum broyttust skjótt.

Tey fyrstu at kenna sviðan av nýggju lógunum vóru tey, sum skuldu taka sær av borgarligum vígslum. Fleiri kanadiskir landspartar noktaðu at geva embætisfólkum samvitskufrælsi, soleiðis at tey kundu sleppa undan at gifta samkynd. Í staðin varð sett sum krav, at hesi, sum ikki kundu taka undir við nýggju fatanini, søgdu seg úr starvi.[2] Samstundis fingu trúarfelagsskapir, t.d. Knights of Columbus, bót fyri at nokta at leiga høli út til veitslu í sambandi við giftarmál.[3]

Hetta vóru bert fá dømi (fleiri eru ávegis í komandi greinum). Kortini siga tey meira um møguligar sosialar avleiðingar, enn uppskotið, sum okkara politikkarar viðgera í løtuni, sigur okkum. Í uppskotinum verður bert ein sosial avleiðing nevnd, og hon er sjálvandi jalig. At uppskotið ikki nevnir fleiri avleiðingar má vera grundað á antin (1) manglandi vitan, (2) manglandi virðing fyri teimum, sum fáa trupulleikar av broytingini, (3) manglandi ærligheit ella (4) eina blanding av øllum trimum.

Allir hesir møguleikar eru ein hóttan ímóti okkara fólkaræði og bróta niður okkara álit á politisku skipanina. Men serliga eru 2-4 vandamiklir, tí teir eru tilvitaðir. Vónandi er tað tí manglandi vitan, sum er orsøkin til, at uppskotið ikki inniheldur nakra lýsing av øllum teimum sosialu trupulleikunum, sum ein broytt hjúnabandslóg kann føra við sær. Manglandi vitan er jú ein ærlig søk, og tá nýggj vitan kemur fram, má málið viðgerast samsvarandi.

Óteljandi dømi eru um sosialar avleiðingar. Vit skulu bert eygleiða, hvat er hent í teimum londum, sum hava gjørt kyn óviðkomandi fyri hjúnabandið.

Óteljandi dømi eru um sosialar avleiðingar. Vit skulu bert eygleiða, hvat er hent í teimum londum, sum hava gjørt kyn óviðkomandi fyri hjúnabandið. Tá kunnu vit gera eina rímiliga grundaða forsøgn um, hvørjar avleiðingar fara at merkja føroyska samfelagið, um Løgtingið atkvøður fyri at broyta ta grundleggjandi institutiónina, sum hjúnabandið er. Skerjing av talu- og samvitskufrælsinum er ein sannlík framtíðarstøða. Tá er lítið vunnið, og grundleggjandi partar av fólkaræðinum eru ofraðir. Spyr bara kanadiskar borgarar, sum ikki taka undir við samkyndum hjúnabandi.

 

[1] Sí t.d. viðmerkingarnar hjá LaForme, dómara, í Halpern v. Canada (AG), 2002 CanLII 49633 (On SC), paras. 242-43.

[2] Sí t.d. Saskatchewan: Marriage Commissioners Appointed Under the Marriage Act (Re), 2011 SKCA 3.

[3] Smith and Chymyshyn v. Knights of Columbus and others, 2005 BCHRT 544.