Tag: hjúnabandslógin

Fremmand í fremmandum landi: at vera kristin í Føroyum eftir hjúnabandið

Published on by Admin

Føroyar í dag eru ikki tað sama, sum Føroyar vóru í gjár. Í túsund ár hava Føroyar verið eitt, men í dag eru Føroyar eitt annað. Ikki fullkomiliga og kanska ikki ósvitaliga, men á avgerandi hátt. Í tann mun sum ráðandi myndugleikin umboðar fólkasálina – tað, sum vit í felag eru – so hava vit við at broyta hjúnabandslógina flutt okkum eitt greitt stig burtur frá einum kristnum siðaarvi, sum áður hevur eyðkent okkum. Føroyar eru í dag eitt land, minni eyðkent av kristnum virðum, enn Føroyar vóru í gjár.

Sambært Manntali siga 94% av føroyingum seg vera kristnar. Og hetta sæst aftur í kjakinum um hjúnabandslógina. Eins og víst hevur verið á fyrr, so hevur argumentatiónin um, hvørt hjúnabandslógin skal broytast, so tvey av sama kyni kunnu giftast, ikki verið eitt kjak ímillum kristindóm og heiðinskap ella gudloysi. Kjakið hevur verið ímillum sjálvútnevnd umboð fyri kristindóm – á báðum síðum. Báðir partar í orðaskiftinum vildu kanna sær heimildina, legitimitetin, sum kristindómur enn gevur í føroyska samfelagnum. Hetta er galdandi bæði á tingi og í almenna kjakinum.

Men er tað veruliga kristið at fylgja í fótasporunum á mest avkristnaðu londunum í heiminum? Hvussu kristið er hjúnalag ímillum tvey av sama kyni í veruleikanum – nakað, sum eingin í heiminum hevði hugsað um fyrr enn fyri eini 25 árum síðani? Hví hugsaði ongin um tað, tá ið kristindómur enn var sterkasta myndandi megin mentanarliga í vesturheiminum? Og hvat er veruliga argumentið? Argumentið er ikki, at sokallað samkynt hjúnaband er kristið á nakran haldgóðan, substantivan hátt. Tvørturímóti er argumentið, at kristna næstakærleiksboðið í politiskum høpi merkir ein grundleggjandi stuðul til eina sekulera samfelagsskipan. Elskar tú tín næsta av røttum, so blandar tú teg uttanum, hvat hansara lívi viðvíkur. Sambært hesi tulking av trúnni frásiga verulig kristin sær rættin at taka dagar ímillum, hvør skal sleppa at giftast og ikki. Og meir enn tað: verulig kristin eiga als ikki at vera upptikin av, hvussu onnur liva sítt lív. Slík andalig minimalisma hevur lítið at gera við sera kropsliga, jarðiska gleðiboðskapin, sum tey, ið trúgva á Jesus, son Guds komnan í holdi, trúgva á.

Men hetta er ein ógvuliga hentur kristindómur hjá sekulerum, moralliberalum at hava: Gud er ikki longur ein strangur faðir, ið er fullur av rættvísari vreiði inn á synd. Hann er meir sum ein tannleys omma, sum bert ynskir tær alt tað besta. Gert tú nakað skeivt, blívur hann ikki illur. Hann blívur keddur. Kanska eitt sindur skuffaður. Men hann kennir síni mørk og blandar seg uttanum so leingi, tú ikki gert nøkrum fortreð.

Kristindómurin, sum enn partvíst hongur við hjá mongum, og sum fleiri av teimum, ið vilja ráða í Føroyum, finna hentan at sipa til, hevur sostatt lítið við søguligan, bíbilskan kristindóm at gera. Jesus er meira ein inspirerandi moralskur vísmaður enn sonur Guds, komin til jarðar at frelsa syndarar ígjøgnum deyða og uppreisn sína. Menniskju eru ikki syndarar, sum hava tørv á at verða frelst og beind á rætta kós, hvat levnaði viðvíkur. Nei, tey eru grundleggjandi góð, um enn onkuntíð skadd og ørkymlað av uppvøkstri og samfelagi. Evangeliið, gleðiboðskapurin, snýr seg ikki um himmal og helviti, ævigt lív ella ævigan deyða, men um eina hugnaliga, troystandi kenslu, sum man kann leita fram, tá ið lívið gerst eitt sindur strævið. Ríki Guds er í hjartanum, ikki í hvussu Guds ævinleiki brýtur inn og setur treytirnar fyri okkara gerandisdag.  

Eins og Richard Niebuhr longu í 1934 lýsti slíkan modernaðan kristindóm: “Ein Gudur uttan vreiði leiddi menniskju uttan synd inn í eitt ríki uttan dóm gjøgnum verkið hjá einum Kristi uttan kross.”

Hesin nýggi kristindómur er eisini radikalt anti-institutionellur. Hann hevur lítlan og ongan tørv á kirkjum, samkomuhúsum, halgisiðum og øðrum, sambært honum, óneyðugum flosklum. Hetta hava vit sæð í ironisku støðuni, sum er uppkomin, har tey, sum á tingi verja fólkakirkjuna og hennara integritet ímóti óbodnum uppíblandi, eru tingfólk, sum ikki eru limir í henni. Tey tingfólk, sum hinvegin tykjast at leggja minst av øllum í fólkakirkjuna, eru hennara egnu limir.

Speisemið, sum stendir eftir, er hetta: í okkara grannalondum verður kristni arvurin vístur úr almenna rúminum í navni sekularismunnar. Í Føroyum venda vit honum bakið í navnið kristindómsins.  

Hvussu leingi fer hesin nýggi kristindómur at vara? Hyggur tú eftir aldursbýtinum til eina vanliga gudstænastu í eini fólkakirkju ein vanligan sunnudag, so er honum ikki lív lagað serliga leingi aftrat. Um menningin er hin sama í Føroyum sum í restini av vesturheiminum, so fjarar hann so líðandi út fyri hvørt ættarlið, sum tekur við. Eg trúgvi ikki, at føroyingar lúgva, tá ið teir siga seg vera kristnar. Men færri føroyingar eru kristnir nú enn fyrr. Og áðurnevnda minimalistiska andaligheitin kann síggjast sum líðandi fetini, kristna trúgvin tekur á vegnum burtur av almenna føroyska pallinum. Heldur fyrr enn seinni fer mentanarkristindómurin í Føroyum at vera líka útholaður og innantómur sum hann í grannalondunum. Og tá fara vit ikki longur at hoyra politikkarar og onnur, sum berjast fyri at avtaka kristna arvin, kanna sær kristna heimild til at gera tað. Tá fer tað ikki longur at loysa seg. Júst sum í nærum avkristnaðu grannalondunum.

Eftir standa tey, sum trúgva. Trúgva á søguligan, bíbilskan kristindóm. Tey, sum játta Jesus sum Harra og fylgja honum, sum segði seg hava alt vald á himli og á jørð. Tey, sum í dag hava sæð Føroyar taka eitt avgerandi stig burtur frá kristna arvinum, sum fyrr var sjálvsagdur. Tey mugu nú steðga á og spyrja álvarsama spurningin: Hvussu er man kristin í einum meira og meira avkristnaðum samfelag? Hvussu heldur man fast í eini meira og meira mótmentanarligari trúgv? Hvussu verjir og fyrireikar man seg og kanska serliga síni børn til at standa ímóti alsamt vaksandi trýstinum í einum slíkum samfelag? Hvussu letur man trúnna víðari í einum samfelag, sum ikki longur samstarvar? Hvussu styrkir man sínar egnu institutiónir, so at kristni arvurin verður vardur og varðveittur? Hvørjum nýggjum institutiónum og skipanum er tørvur á at skapa, so at trúfestið varir við? Og hvussu tryggjar man síni rættindi til trúarfrælsi í einum samfelag, sum vendir sær frá og ímóti siðbundnari trúgv?

Tær nýtist ikki at vera kristin fyri at vera ímóti broyttu hjúnabandslógini. Og tú kanst somuleiðis vera kristin og hava orsøkir, sum einki beinleiðis hava við tína trúgv at gera, fyri at vera ímóti. Men tað er ein søguligur veruleiki, at hjúnabandið, soleiðis, sum tað hevur verið praktiserað í Føroyum seinastu mongu øldirnar, er myndað av eini siðbundnari kristnari heimsfatan. So er ikki longur. Endamálið við hesi grein er ikki at døma um, hvat er rætt og skeivt, betri og verri. Hetta er ein roynd at siga sannleikan, soleiðis sum hann vísir seg fyri einum ávísum eygleiðara. Og samstundis er tað ein áheitan á søguliga, bíbilskt kristin í Føroyum um at endurhugsa nøkur grundleggjandi viðurskifti, nú ein so álvarsom samfelagslig broyting er hend.

Tíðin kemur at vísa, hvør lagnan hjá føroyskum kristindómi verður. Avkristnanin, sum nú tekur dik á seg, kann síggjast sum ein tiltrongdur klænkikurur, har óneyðuga feittið verður trimmað burtur, inntil bert vøddar eru eftir. Men tað er eisini tragiskt, bæði fyri einstaklingar og fyri samfeløg, at kristna ávirkanin minkar. Tey trúføstu, sum eygleiða, meðan hetta fer fram, kunnu einans vitna um Sannleikan og bíða til tann dag, tá ið fólk aftur eru til reiðar at hoyra hann og vera honum lýðin.

Arni Zachariassen

Rákið burtur frá hjúnabandinum tekur til

Published on by Admin

Tá ið hjúnaband ímillum tvey av sama kyni varð gjørt lógligt í Onglandi í 2011, segði konservativi forsætismálaráðharrin, David Cameron, seg stuðla broytingini av hjúnabandsstovninum fult og heilt.

“Ja, tað snýr seg um javnrættindi,” segði hann í eini røðu, sum hann helt fyri flokkinum. “Men tað snýr seg eisini um eitt annað: trúskap. Konservativ trúgva upp á bondini, ið binda okkum. Tey trúgva, at samfelagið er sterkari, tá ið vit gera lyfti og lova at stuðla hvørjum øðrum. So eg stuðli ikki samkyndum hjúnabandi, hóast eri konservativur. Eg stuðli samkyndum hjúnabandi, tí eg eri konservativur.”

Við hesum tók Cameron – sum seinni hevur kallað hesa lógarbroyting tað, ið hann er mest errin av í sínum skeiði sum forsætismálaráðharri – undir við tí sokallaða konservativa argumentinum fyri hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni. Hjúnabandið bindur tvey saman í eina eind. Tað økir sostatt um trúskapin, støðufestið og tryggleikan í hesi eind. Sostatt verjir hjúnabandið ímóti tí stóra skaða, sum fólk kunnu gera á seg sjálvan, hvørt annað og ikki minst síni børn í kærleiks- og kynsligum óskili. Eingin orsøk er at halda, at hjúnaband bert kann gera hetta fyri hjún av hvør sínum kyni – so hví ikki loyva tveimum av sama kyni at giftast? Er tað ikki betri at lata tvey av sama kyni giftast? Er tað ikki nærum ein moralsk skylda?

Svarið hjá konservativum, sum vilja varðveita hjúnabandið, er, at sokallað samkynt hjúnaband sær út til at vera partur av júst tí mótsatta. Stuðulin, sum hjúnaband ímillum tvey av sama kyni fær í dag, er ikki merktur av moralskum álvarsemi, hvat kærleika, parlagi og familju viðvíkur. Heldur tvørturímóti. Tað er partur av einum ráki, sum undirgrevur hesi somu virði og góðan sið annars. Fólk vilja ikki broyta hjúnabandið, av tí at tey virðismeta tað. Nei, orsøkin er, at tey ikki virðismeta tað. Hetta er ikki eitt rák, sum samkynd hava byrjað. Ferð var komið á tað, langt áðrenn nakar tosaði um sokallað samkynt hjúnaband. Men at broyta hjúnabandslógina, so tvey av sama kyni kunnu giftast, hevði verið enn eitt stig á somu leið. Tað hevði ritað í juridiskan stein ein viknaðan hjúnabandsstovn, sum komandi ættarlið mugu bera avleiðingarnar av.

Tann samfelagsbólkurin í Føroyum, sum stuðlar borgarligum hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni mest, eru tey, sum liva saman í parlagi uttan fyri hjúnaband. 91% av teimum svaraðu ja til spurningin. Tað vil siga, at tey, sum helst vilja broyta hjúnabandið, eru tey, sum ikki sjálv hava eitt hjúnaband.

Vit hava áður víst á, at tann samfelagsbólkurin í Føroyum, sum stuðlar borgarligum hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni mest, eru tey, sum liva saman í parlagi uttan fyri hjúnaband. 91% av teimum svaraðu ja til spurningin. Tað vil siga, at tey, sum helst vilja broyta hjúnabandið, eru tey, sum ikki sjálv hava eitt hjúnaband. Út frá hesum kann sigast, at tá ið hjúnabandið ikki longur er ein sjálvsagdur karmur um kærleika, parlag og familju, byrjar hugskotið um hjúnaband ímillum tvey av sama kyni at geva meining.

Men tað er ikki bara í Føroyum, at vit síggja hetta rákið. Nýggj og umfatandi gransking í Amerika vísir tað sama. Í ymiskum tíðarskeiðum frá 2002 til 2013 gjørdi almenna heilsuhagstovan í USA, National Center for Health Statistics, samrøður við yvir 45.000 borgarar, bæði kvinnur og menn, sum vóru í aldrinum 15-44. Í frágreiðingini, “Trends in Attitudes About Marriage, Childbearing, and Sexual Behavior: United States, 2002, 2006–2010, and 2011–2013”, verður tikið samanum eina greiða gongd burtur frá hjúnabandinum. Í staðin kemur tað at samliva uttan fyri hjúnaband, kynsligt samband uttan fyri hjúnaband (ímillum bæði hins- og samkynd), og tað at fáa børn uttan fyri hjúnaband og samkynda ættleiðing.

Sambært frágreiðingini sóu lutfalsliga fá hjúnabandið sum rætta karmin kring parlag. Spurd, um tey vóru samd í setninginum, “Eitt ungt par eigur ikki at liva saman uttan so, at tey eru gift”, svaraðu einans 28% av kvinnunum og 24% av monnunum ja. Hetta er ein minking úr ávíkavist 34% og 32% í 2002. Umleið tríggir fjórðingar av bæði kvinnum og monnum mettu tað vera í lagi, at foreldur eiga og uppala børn uttan fyri hjúnabandið. 78% av kvinnum og 69% av monnum mettu somuleiðis, at tað var í lagi, at ógiftar kvinnur eiga og uppala børn. Hesin stuðulin øktist úr ávíkavist 70% og 59% í 2002. Stuðulin fyri rættinum hjá samkyndum pørum at ættleiða vaks eisini. Úr 55% í 2002 til 75% í 2013 fyri kvinnur, og 47% í 2002 til 68% í 2013 fyri menn. Sambært frágreiðingini mettu 60% av kvinnum í 2013, at kynsligt samband ímillum tvey av sama kyni er í lagi, samanborið við 42% í 2002. 49% av monnum tóku eisini undir við hesum samanborið við 40% í 2006.

Tølini um hjúnaskilnað eru áhugaverd. Meðan stuðulin fyri tí at samliva uttan fyri hjúnaband er øktur, er stuðulin fyri hjúnaskilnaði farin niður. Tá luttakararnir fingu spurningin, “Hjúnaskilnaður er vanliga besta loysnin, tá ið eitt par ikki tykist duga at loysa trupulleikar í teirra hjúnabandi”, svaraðu 38% av kvinnunum og 39% av monnunum í 2013, at tey vóru samd. Hetta er ein lækking úr ávíkavist 47% og 44% í 2002. Samstundis svaraðu 60% av kvinnunum og 67% av monnunum játtandi, at “Tað at samliva áðrenn hjúnaband kann hjálpa at forða fyri hjúnaskilnaði”. Tað kann hugsast, at økti stuðulin, sum tað at samliva fær, kemur frá einum ótta fyri ella mótvilja ímóti hjúnaskilnaði. Tað er betri at samliva enn at giftast, tykist syrgiligi logikkurin at vera, tí bara tey, sum eru gift, skiljast.

Eitt rák er, sum ber ímóti eini breiðari semju um, at samlív eins væl kann skipast uttanfyri hjúnabandið og innanfyri. Hetta rákið er størri enn spurningurin um hjún av sama kyni, men júst hesin spurningurin spælir ein avgerandi leiklut í løtuni.

Ein greiður munur var á hugburðunum hjá teimum ymisku aldursbólkunum, ið vóru spurdir. Jú yngri bólkurin var, jú størri vóru sannlíkindini, at svarað varð játtandi til spurningarnar. Tað var ímillum tey ungu, at ein liberalur hugburður hevði bestu gróðrarlíkindini. Hetta er sostatt eitt rák, sum amerikanska samfelagið er á veg inn í við vaksandi ferð.

Um hugburðurin í Føroyum er líkur honum í Amerika, so er sannlíkt, at fleiri av teimum, sum lesa hesa grein, einki galið síggja í hesi gongdini. Tað hava tey allan rætt til. Endamálið er ikki at staðfesta, um gongdin er góð ella ring, røtt ella skeiv. Endamálið er einans at staðfesta, at ein gongd er. At eitt rák er, sum ber ímóti eini breiðari semju um, at samlív eins væl kann skipast uttan fyri hjúnabandið og innanfyri. Hetta rákið er størri enn spurningurin um hjún av sama kyni, men júst hesin spurningurin spælir ein avgerandi leiklut í løtuni. Hvussu vit sum samfelag svara spurninginum um hjúnaband ímillum tvey av sama kyni umboðar eitt avgerandi stig antin við ella ímóti rákinum, ímóti streyminum. Ynskja vit at flyta okkum frá hjúnabandinum sum breitt góðtiknum normi og meira ella minni sjálvsøgdum karmi kring kærleika, parlag og familju? Ella ynskja vit at varðveita henda stovn, sum í øldir hevur tænt og vart okkara vælferð og mentan? 

Sjálvandi kemur vígsla av samkyndum inn í fólkakirkjuna

Published on by Admin

Nú hjúnabandslógin nokk nærkast enn eini tingviðgerð, verður sagt, at um §14 stk. 2 verður strikað úr lógini, verður bundið um heilan fingur í mun til møguleikan fyri kirkjuligari signing av borgarliga giftum samkyndum pørum. Tað er rætt, at møguleikin fyri at krevja signing fellur burtur. Men trýstið á kirkjuna – í fyrsta umfari fólkakirkjuna – er tó ikki burtur, um hjúnabandslógin verður broytt. Tvørturímóti. Tað vísir gongdin í “teimum londum, sum vit samanbera okkum við”.

Tað er ógvuliga trupult at skilja, hvussu forsprákarar fyri broyting av hjúnabandslógini kunnu tosa um at samanbera Føroyar við hesi lond uttan at nevna, hvat ein broytt hjúnabandslóg ger við kirkjurnar í hesum londum – um teir veruliga vilja kirkjuni væl. Fokus er bert á rættindi til samkynd. Fokus er als ikki á allar trupulleikarnar, ið kirkjurnar fáa av hesum. Ella – um tú ikki metir hetta vera trupulleikar – so broytingarnar, ið kirkjurnar eru farnar ígjøgnum. Hví verður onki sagt um hesi viðurskifti, ið heilt týðiliga hava samband við málið? Tað tykist eins og politikkarar, aktivistar og onnur tilvitað lata eyguni aftur fyri ella vilja flyta fokus frá tí, sum veruliga hendir. Um hetta er støðan, so merkir tað m.a., at politikkarar, ið eru fyri broyting, men ikki vilja seta hana í verk, so leingi §14 stk. 2 er í gildi, í grundini ikki vilja kirkjuni væl. Av onkrari orsøk vilja teir bert trýsta hetta mál ígjøgnum, líka mikið hvat hendir við kirkjuni. At vilja strikað §14 stk. 2 kann so bert vera fyri at gera tað lættari at svølgja hjá teimum, ið veruliga eru góð við kirkjuna.

Á árliga fundinum varð nærum samtykt, at øll, sum framyvir søkja um at gerast prestar, skulu vilja víga tvey av sama kyni. Í hesum spurninginum er tað tí vorðið ógvuliga trongt í svensku kirkjuni, og prestar tora ikki longur at siga alment, at teir halda hjúnabandið vera millum mann og kvinnu. Teir vilja ikki seta eitt eldfimt kjak í gongd.

Í Svøríki varð hjúnabandslógin broytt í 2009. Svenska kirkjan, ið gjørdist leys av statinum í ár 2000, ynskti ikki at missa rættin til at víga pør. Tað endaði við, at bert eitt hálvt ár eftir broytingina valdi leiðslan í svensku kirkjuni eisini at lata kirkjuligar vígslur fevna um samkynd pør. Meiningarnar innanhýsis í kirkjuni vóru tó ymiskar, tí bæði biskuppar og prestar vóru ímóti broytingini. Kortini varð broytingin samtykt, og hetta fekk avleiðingar – serliga fyri verandi og komandi prestar. Í byrjanini tryggjaði man prestum samvitskufrælsi, men so seint sum seinasta heyst var tað um reppið, at kirkjuliga leiðslan avtók hetta frælsið. Á árliga fundinum varð nærum samtykt, at øll, sum framyvir søkja um at gerast prestar, skulu vilja víga tvey av sama kyni. Í hesum spurninginum er tað tí vorðið ógvuliga trongt í svensku kirkjuni, og prestar tora ikki longur at siga alment, at teir halda hjúnabandið vera millum mann og kvinnu. Teir vilja ikki seta eitt eldfimt kjak í gongd.

Í dag hevur svenska kirkjan eina nýggja ritualbók, har parturin um vígslur er broyttur grundleggjandi. Øll ritual og orð í sambandi við vígslur eru nú kynsneutral. Tað merkir, at orðini maður og kvinna ikki longur verða nýtt í sambandi við vígslur innan svensku kirkjuna.

Í Danmark gekk tað øðrvísi fyri seg. Hjúnabandslógin varð broytt í 2012, og frá byrjan av varð møguligt hjá tveimum av sama kyni at velja millum at giftast kirkjuliga ella borgarliga. Serliga var tað kirkjumálaráðharrin Manu Sareen, sum legði trýst á biskupparnar um at fáa vígslu av samkyndum pørum inn í fólkakirkjuna beinanvegin. Ósemja var millum biskupparnar, og ein meiriluti – 6 av 10 – var argur um ætlanirnar hjá Manu Sareen, og umleið ein triðingur av prestunum vildi ikki víga tvey av sama kyni. Kortini varð hetta mál trýst ígjøgnum frá politiskari síðu á ein ógvuliga ódámligan hátt. Hetta førdi m.a. til, at orðini “maður” og “kvinna” eru strikað í ritualunum, meðan nýggja orðið er “hjúnafelagar”.

Avleiðingin var split í donsku fólkakirkjuni. Fleiri av teimum meira virknu limunum strikaðu seg av limalistanum hjá fólkakirkjuni og valdu í staðin at stovna fríkirkjur. At víga tvey av sama kyni var dropin, sum fekk bikarið hjá teimum at flóta yvir.

Hóast prestar (enn) hava frælsi til at bera seg undan at víga tvey av sama kyni, eru kirkjuráð byrjað at krevja, at nýggir prestaumsøkjarar skulu vilja víga samkynd. Afturat hesum kunnu prestar koma í eina løgna støðu. Fólkatingið samtykti í 2014, at persónar kunnu fáa eitt løgfrøðiligt kynsskifti. Tað merkir, at ein prestur, sum ikki vil víga tvey av sama kyni, kortini kann verða noyddur at gera tað. Um eitt par, har annar parturin hevur fingið løgfrøðiligt kynsskifti, ynskir at giftast, verður presturin noyddur at víga tey, hóast parið í prestsins eygum antin er tveir menn ella tvær kvinnur.

29. oktober síðsta ár segði íslendski biskuppurin Agnes Sigurðardóttir, at har er onki í lógini, sum gevur prestum loyvi til at bera seg undan vegna kynsligu sannføringina hjá fólki. Hetta var tað beint øvugta av tí, sum hon hevði hildið bert fá ár frammanundan.

Í Íslandi samtykti Altingið í 2010 at broyta hjúnabandslógina. Íslendska fólkakirkjan slapp í fyrsta umfari undan, men valdi tó sama ár at bjóða tveimum av sama kyni at vígast í kirkju. Tá segði lógin, at “prestar fara altíð at hava frælsi til at víga tvey av sama kyni, men fara ongantíð at hava skyldu til tað.” Men tíðirnar broytast skjótt, og 29. oktober síðsta ár segði íslendski biskuppurin Agnes Sigurðardóttir, at har er onki í lógini, sum gevur prestum loyvi til at bera seg undan vegna kynsligu sannføringina hjá fólki. Hetta var tað beint øvugta av tí, sum hon hevði hildið bert fá ár frammanundan.

Í Grønlandi varð hjúnabandslógin broytt fyri stuttum og sett í gildið frá 1. apríl í ár. Eins og í Danmark kundu tvey av sama kyni frá byrjan av velja millum at giftast borgarliga ella vígast í kirkju.

Noreg broytti hjúnabandslógina í 2009, men kirkjan valdi at bíða. Tó vóru kreftir í norsku kirkjuni, sum ynsktu at víga samkynd. Eftir langt og hart stríð millum lutfalsliga stóra konservativa veingin og tann liberala veingin, valdi kirkjuliga leiðslan tann 11. apríl at loyva tveimum av sama kyni at vígast í kirkjuni. Longu nú hava 233 prestar skrivað undir eitt mótmæli ímóti at víga tvey av sama kyni.

Allir okkara norðurlendska grannar víga sostatt tvey av sama kyni í kirkjunum. Í summum førum var tað í fyrsta umfari bert møguleiki fyri borgarligari vígslu. Men tað gingu bert fá ár, áðrenn samkynd pør fingu loyvi til at standa framman fyri altarinum. Í summum londum var tað hart innanhýsis stríð í kirkjuni, meðan tað í øðrum londum ikki merktist nakað serligt til tað. Í øðrum førum kundu samkynd velja ímillum at giftast borgarliga ella at vígast í kirkju frá byrjan av.

Um hjúnabandslógin verður broytt, verður stríðið við vissu flutt inn í kirkjuna. Teir politikkarar, sum av sonnum vilja føroysku fólkakirkjuni væl, áttu tískil ikki at atkvøtt fyri at broyta hjúnabandslógina.

Í Føroyum royna politikkarar nú av øllum alvi at forða fyri hesum seinna. Men gongdin í okkara grannalondum er greið: broytir tú hjúnabandslógina, kemur fólkakirkjan undir stórt trýst, og innan fá ár verða tvey av sama kyni vígd innan kirkjugátt. LGBT Føroyar tvíheldur tó um, at tey ongar ætlanir hava um at fara inn í kirkjuna, men hetta er bert ein partur av sannleikanum. Tað hevði verið rættari at sagt, at tey ikki hava nakrir ætlanir um at fara inn í kirkjuna nú. Í kjakinum í KVF týskvøldið 24. november 2015 segði nevndarlimur í LGBT Føroyar jú, at tað var eitt strategiskt val at lata kirkjuligu vígsluna fáa frið. Tað stríðið verður útsett til eina aðru ferð. Fyrst snýr tað seg um at fáa lut í hjúnabandinum, tí tað letur dyrnar upp fyri nógvum øðrum møguleikum – eisini kirkjuligari vígslu um nøkur ár. Um gongdin verður sum í grannalondunum, tosa vit um minni enn 10 ár.

LGBT Føroyar plagar at siga, at føroyska fólkið hevur talað, og at ein stórur meiriluti er fyri broyting. Men LGBT skal minnast til, at ein stórur meiriluti av føroyska fólkinum er ímóti kirkjuligari vígslu av samkyndum. Og hyggja vit eftir okkara grannalondum, so fer ein broytt hjúnabandslóg at leggja lunnar undir eitt langt, hart og oyðileggjandi føroyskt kirkjustríð – bert fyri at so fá sum 20-50 pør skulu sleppa at giftast, um samanborið verður við donsk hagtøl.

Í løtuni stendur fólkakirkjan so gott sum saman og stríðist ímóti trýstinum uttanífrá. Men um hjúnabandslógin verður broytt, verður stríðið við vissu flutt inn í kirkjuna. Teir politikkarar, sum av sonnum vilja føroysku fólkakirkjuni væl, áttu tískil ikki at atkvøtt fyri at broyta hjúnabandslógina.

Meirilutin í Trivnaðarnevndini fær ikki vart kirkjuna

Published on by Admin

Leitar tú eftir uppfinningarsomum undanførslum, so skalt tú bara lesa tað, sum meirilutin í Trivnaðarnevndini skrivar í sínum áliti um hjúnabandslógina.

Líka síðani uppskotsstillararnir tóku lógaruppskot nr. 21/2015 um ikki at loyva fólkakirkjuni at víga hjún av sama kyni aftur, hevur stóra ivamálið verið, hvat nú fer at henda við kirkjuni. Nógv eru tey, sum meta § 14, stk. 2 í hjúnabandslógini vera ein avgerandi prinsipiellan trupulleika. Har stendur:

Ægtefæller kan få et ægteskab, som er indgået ved borgerlig vielse, kirkeligt velsignet af en præst i folkekirken.

Argumentið er einfalt: Verður hjúnabandslógin broytt soleiðis, sum uppskotsstillararnir vilja, so verða hjún av sama kyni “ægtefæller” í júst sama mun sum hjún av hvør sínum kyni. Við tí at vera “ægtefælle”, at vera hjún, fylgir rætturin at verða signaður í kirkjuni. So leingi hjúnini eru borgarliga vígd, so hava tey henda rætt. Við hesum er signing av samkyndum komin beint inn í fólkakirkjuna.

Stuðulin, sum uppskotið hevur millum manna, er í stóran mun treytaður av eintýdda muninum, sum hevur verið gjørdur ímillum “borgarligt” og “kirkjuligt”.

Fleiri politikkarar – seinast allur Sambandsflokkurin – hava givið til kennar, at teir ikki ætla sær at lóggeva hjúnaband ímillum tvey av sama kyni inn í kirkjuna. Stuðulin, sum uppskotið hevur millum manna, er eisini í stóran mun treytaður av eintýdda muninum, sum hevur verið gjørdur ímillum “borgarligt” og “kirkjuligt”. Sjálvt LGBT Føroyar hava verið úti og vissað føroyingar um, at tey ikki ætla sær inn í kirkjuna. Eiler Fagraklett, nevndarlimur í LGBT Føroyar, viðgekk tó í sjónvarpskjaki í fjør, at hetta var ein strategisk avgerð frá teirra síðu. Hetta sigur nógv, men fyrst og fremst sigur tað nakað um, júst hvussu greiður viljin hjá Føroya fólki er.

Tað var júst av hesi orsøk, at uppskotsstillararnir upprunaliga gjørdu lógaruppskot nr. 21/2015. Uppskotið varð tó tikið aftur orsakað av prinsipiellum mótmæli frá leiðsluni í fólkakirkjuni. Ikki kann sigast, at nakar av uppskotsstillarunum síðani hevur megnað at sett orð á, hví trupulleikin, ið teir mettu vera so mikið álvarsaman, at sjálv kirkjulógin skuldi broytast, nú er burtur.

Hetta hevur heldur ikki eydnast meirilutanum í Trivnaðarnevndini.

Havt verður á lofti, at § 14 stk. 2 ikki lóggevur inn í føroysku fólkakirkjuna, tí fólkakirkjan er yvirtikið málsøki og er tí føroysk, meðan hjúnabandslógin enn er donsk. Ongi greið og nágreinilig argument verða nevnd fyri at stuðla hesum pástandi.

Í partinum av álitinum, sum meirilutin skrivar, verður roynt at sissa tey, sum bera ótta fyri kirkjuligu avleiðingunum av at broyta hjúnabandslógina. Havt verður á lofti, at § 14 stk. 2 ikki lóggevur inn í føroysku fólkakirkjuna, tí fólkakirkjan er yvirtikið málsøki og er tí føroysk, meðan hjúnabandslógin enn er donsk. Ongi greið og nágreinilig argument verða nevnd fyri at stuðla hesum pástandi. Tað verður ikki víst til nakað annað lógarmál, sum á líknandi hátt er ávirkað av tjóðskaparligari sundurbýting. Ei heldur verður víst til løgfrøðiligu ráðgevingina, sum Trivnaðarnevndin hevur fingið, fyri at grundgeva fyri hesum múrinum ímillum yvirtikin og ikki-yvirtikin málsøki. Man gloymir enntá at nevna, at Mentamálaráðið í sínum uppriti vísir á, at tann parturin av kirkjurættinum, ið viðvíkur signing av borgarliga giftum, og ritualið til hesa signing, ikki eru yvirtikin, og sostatt enn eru undir donskum málsræði. Harumframt viðgongur meirilutin, at løgfrøðiliga ráðgevingin hjá Løgtinginum “ikki er sannførd um, at § 14, stk. 2 í hjúnabandslógini undir donskum løgræði ikki framvegis røkkur inn í innaru viðurskifti kirkjunnar, hóast kirkjan er yvirtikin”. Men henda ráðgeving verður ikki tikin til eftirtektar, eftir øllum at døma tí at kirkjumál liggja – sambært Trivnaðarnevndini – uttan fyri serfrøðina hjá ráðgevingini hjá Løgtinginum. Tað er Mentamálaráðið, sum “umsitur og harvið tulkar kirkjulóggávuna.” Her gloymir meirilutin at nevna, at Mentamálaráðið sjálvt mældi til antin at strika § 14, stk. 2 ella at broyta hana. Í uppritinum verður millum annað sagt,

“Hevði § 14, stk. 2 verið strokin, hevði tað … verið upp til fólkakirkjuna, hvørt hon valdi at hava ritual til at signa borgarliga gift pør.”

Trupulleikin er tó, at sambært stjóranum í Løgtinginum, so ber tað als ikki til at pilka § 14, stk. 2 burturúr nú.

Manglandi ritualið er tí, í sjálvum sær, eingin forðing fyri, at samkynd kunnu verða signað.

Mentamálaráðið er sostatt ósamt við meirilutan: verður § 14, stk. 2 ikki strokin, er tað ikki upp til kirkjuna sjálva, hvørt hon velur at hava ritual at signa borgarliga gift pør. Tað vil siga, at § 14, stk. 2 lóggevur beinleiðis inn í kirkjuna.

Eisini hevur verið ført fram, at kirkjan ikki kann signa samkynd hjún, tí at hon ikki hevur nakað ritual til endamálið. Tað er rætt, at kirkjan ikki hevur eitt slíkt ritual. Men sambært § 2, stk. 1 í Løgtingslóg nr. 42 frá 26 mai 2008 um at brúka kirkju og um limaskap í fólkakirkjuni kann bispur geva loyvi til at nýta onnur ritual enn tey góðkendu. Manglandi ritualið er tí, í sjálvum sær, eingin forðing fyri, at samkynd kunnu verða signað. Og spyrst eitt rættarmál burtur úr hesum, er ikki óhugsandi, at bispur verður noyddur at gera og góðkenna eitt ritual sum skjótast.

Meirilutin tykist ikki sjálvur at vera serliga vísur í síni søk, at danska § 14, stk. 2 onga ávirkan hevur á føroysku fólkakirkjuna, tí roynt verður at vissa Løgtingið um, at heilt fá borgarliga gift hjún hava gjørt brúk av teirra rætti til kirkjuliga vígslu. Hetta er eitt løgið argument, tí tað tykist beinleiðis at mótsiga tí, sum meirilutin júst hevur sagt um, at danskar paragraffir ikki eru galdandi í yvirtiknum stovnum. Um § 14, stk. 2 ikki er galdandi í fólkakirkjuni, hví og hvussu vórðu so hesa fáu borgarliga giftu signað? Samstundis tykist enn ein óvissa at vera at hóma hjá meirilutanum: um nú pástandurin ikki heldur, so kann meirilutin sissa Løgtingið og vísa á, at tað er serstakliga sjáldan, at nakar vil hava sítt borgarliga hjúnaband signað. Til hetta er at siga, at tað skulu bara eini borgarliga gift hjún av sama kyni, sum krevja sín lógarfesta rætt til kirkjuliga signing, til fyri at bróta prinsipiella markið ímillum kirkju og stat.

Hví skal paragraffin, sum jú er púra vandaleys, strikast hóast alt?

Sama óvissa er til seinast at hóma, tá ið meirilutin í Trivnaðarnevndini mælir til – hóast alt hóvastákið bara nøkur fá reglubrot longur uppi – at § 14, stk. 2 verður strikað. Hví skal paragraffin, sum jú er púra vandaleys, strikast hóast alt? Jú, so at eingin ivi er. Hvørs ivin er, kann lesarin sjálvur gita.

Eitt tað týdningarmesta, sum minnilutin í Trivnaðarnevndini vísir á í samband við alla tilgongdina í hesum máli, er, hvussu illa frágingið arbeiðið hevur verið. Tilgongdin hevur, í teirra orðum, verið “ómetaliga ófullfíggjað”. Minnilutin vísir víðari á ivan, sum Løgtingsskrivstovan hevur um, hvørt ríkislógartilmælið yvirhøvur fer at verða góðtikið av avvarðandi donsku myndugleikunum, hóast tað kanska at enda verður samtykt av Løgtinginum. Hetta tí “allar mannagongdir í sambandi við ríkislógarmál, sum vanliga er ein drúgv tilgongd millum landsstýrið og donsku stjórnina, eru settar til síðis”.

Sama “ómetaliga ófullfíggjaða” háttalag tykist tíverri at eyðkenna argumentini hjá meirilutanum í Trivnaðarnevndini. Farið verður ikki hóvliga fram. Í staðin tykjast argument at verða tikin úr leysari luft, alt vegna eina desperata roynd at bjarga hesi skútu, ið hevði stungið eina broytta hjúnabandslóg út í kortið, men sum nú er so gjøgnumgatað við holum, at hon bert liggur tyngri og tyngri í sjónum.

Mynd: Simon Varwell/flickr. Viðgjørd.

Broytt hjúnaband merkir broytt seksualundirvísing

Published on by Admin

Verður hjúnabandslógin broytt, so at tvey av sama kyni eisini verða umfatað av henni, fer ein sjálvfylgja at vera, at skúlaverkið verður ávirkað. Seksualundirvísingin má broytast, so hon endurspeglar nýggja veruleikan. Hetta segði Lyle Shelton, tá ið hann svaraði spurningum aftan á fyrilesturin hann helt í Hoyvík í desember síðsta ár.

“Vit hava longu sæð í amerikanska statinum Massachusetts, at tey hava útgivið bøkur til barnaskúlar,” segði hann. “Ein bók eitur King and King (‘Kongur og Kongur’). Hetta er ein ævintýrsøga um tveir menn, sum giftast og mussast, og hetta tilfarið verður nýtt. Børn verða soleiðis indoktrinerað við samkyndari ideologi, meðan tey eru heilt lítil. Eg vildið hildið, at flestu foreldur hava eina meining um, hvørt teirra børn skulu læra hetta í barnaskúlanum ella ikki.”

Í Avstralia er tað statsstuðlaði felagsskapurin Safe Schools Coalition Australia (SSCA), sum virkar fyri hesi somu ideologi á higartil næstan 500 skúlum. M.a. læra gentur, ið kenna seg sum dreingir, at binda síni bróst inn fyri at forða bróstmenningini. Og dreingir, ið kenna seg sum gentur, læra at fjala síni kynsgøgn.

“Hetta hendir longu nú, áðrenn vit hava broytt hjúnabandslógina. Tað, sum gongur fyri seg, er skakandi. Vit í Australian Christian Lobby hava kannað hetta nærri, og á heimasíðuni hjá SSCA hava vit funnið meira av hesum tilfari, ið verður nýtt á skúlum. Vit hava víst politikkarum tilfarið. Øll eru skakað. Vit hava gjørt ummæli í miðlunum, men vit eru ikki komin so langt, at ein størri partur av fólkinum talar at. Vónandi verður tað næsta ár, og vit fara at halda á við okkara átaki, tí at tað, sum tey læra tey ungu, er beinleiðis ónt.”

Tað er ein sannroynd, at mong ung fara gjøgnum tíðarskeið, har tey eru ørkymlað um sín kynsliga samleika. Mong vaksa seg frá tí, og millum teirra, ið halda seg vera transpersónar, siga heili 80%, at hesar kenslur hvørva við árunum.

“Hagtøl vísa, at um tú letur børnini fáa frið, koma tey flestu ígjøgnum hetta ørkymlandi tíðarskeið í øllum góðum. Men at læra børn um hetta nýggja kynsástøðið, tá tey eru so ung, er ógvuliga ørkymlandi fyri tey,” ávarar Lyle Shelton.

Hóast tað er nóg trupult í sær sjálvum at vera ørkymlaður, so kann virksemið hjá SSCA hava enn verri fylgjur við sær.

“Um hetta førir til langtíðar avleiðingar fyri likamið, t.d. bróstskaða ella ófruktbæri, hvør skal so ábyrgjast fyri tað?,” spyr Lyle Shelton framhaldandi um skaðiligu ráðini, SSCA gevur ungum í Australia. “Vit hildu hetta vera so mikið álvarsamt, at vit bóðu ein løgfrøðing um at geva okkum løgfrøðiliga ráðgeving. Hann segði, at myndugleikarnir kunnu ábyrgjast, um eitt barn fær skaða av at taka ímóti ráðunum, ið eru at finna í hesum tilfarinum, sum verður nýtt á skúlum í dag.”

Lyle Shelton leggur dent á, at seksualundirvísing er eitt ógvuliga álvarsamt mál í hesi dagsskrá, tí tað kann fáa so álvarsligar avleiðingar fyri børnini – serliga fyri transpersónar.

“Hetta tilfarið verður eisini ført inn á okkara skúlar nú, og tað ger okkum stúrin. Tilfarið leggur ikki upp til kynsskifti, tá børnini eru so smá, men tað leggur upp til hitt, sum eg nevndi. Seinni fer onkur tí kanska at skifta kyn, og tað hevur avleiðingar.”

“Hetta er eitt kynsástøði,” tekur Lyle Shelton samanum. “Ongin kann broyta sína lívfrøðiligu støðu. Um tú ert føddur sum kallkyn, hevur tú mannlig kromosom. Man kann gera royndir við tíni beinagrind 100 ár eftir, at tú ert deyður, og staðfesta, at tú vart ein maður, uttan mun til hvussu nógvar viðgerðir, tú hevur havt, ella hvussu nógv hormon, tú hevur tikið fyri at gerast ein kvinna. Eg haldi ikki, at nógv fólk vita hetta. Men hetta kynsástøðið hevur fingið alsamt betri rúm í okkara vanligu mentan og er nú komið inn í undirvísingarætlanir á okkara skúlum.”

Politikkarar og felagsskapir hava funnist at átakinum hjá SSCA fyri at fremja eina “víðgongda seksuella eksperimentatión.” Átakið, sum varð sett í verk undir undanfarnu stjórn, hevur síðstu mánaðirnar ført til, at núverandi forsætisráðharrin, Malcolm Turnbull, er komin undir trýst, og hann hevur tí biðið um eina frágreiðing um átakið.

Hjúnabandslógin ger mun á – ein broytt hjúnabandslóg fer at diskriminera

Published on by Admin

Meginreglan, at øll skulu vera viðfarin á sama hátt, sigur, at líkar støður skulu verða viðgjørdar eins. Meginreglan sigur tí eisini, at tað er í lagi, at ólíkar støður ikki verða viðgjørdar eins. Tað hevði hvørki verið rímiligt ella skilagott at viðgjørt ólíkar støður eins. Tað hevði jú verið í stríð við góðan almannapolitikk og hevði ivaleyst skapt órættvísi í fleiri førum.

Av tí at hjúnabandið í stóran mun snýr seg um børn og uppaling, gevur tað góða meining, at hjúnabandið verður viðgjørt á serstakan hátt í mun til onnur parløg. Men so skjótt, sum hetta er sagt, byrja summi fólk at ákæra onnur fyri diskriminatión. Tí er tað upp á sítt pláss at siga eitt sindur meira um henda “trumf”, sum so ofta verður blakaður á borðið í kjakinum um hjúnabandslógina.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum.

Tá fólk klaga um diskriminatión, meina tey neyvan, at vit ongantíð skulu gera mun á nøkrum. Í staðin klaga tey, tí tey halda, at okkurt órættvíst verður framt. Tað er jú órættvíst at viðgera líkar støður á ólíkan hátt. T.d. er tað órættvíst at nokta einum væl skikkaðum umsøkjara starv orsakað av hansara ættarslagi ella kyni, um hvørki av hesum báðum eru viðkomandi fyri starvið.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum. Øll høvdu nokk hildið, at eini 80 ára gomul hjún ikki høvdu verið eitt gott boð upp á eitt ættleiðingarpar. Ongin hevði sagt, at hesi áttu at havt sama møguleika at ættleitt sum eini 30 ára gomul hjún, sum eisini ynsktu at ættleiða. Orsøkin er greið og góð. Aldurin er viðkomandi í hesi støðuni: eini 30 ára gomul hjún eru nóg ung til at ættleiða, meðan 80 ára gomlu hjúnini ikki eru tað. Munurin rættvísger, at hesi bæði hjúnini ikki fáa sama møguleika at ættleiða. Neyvan er tað nakar, sum heldur hetta vera diskriminatión. Í staðin vilja øll nokk siga, at hetta er rættvíst.

Tá vit tosa um hjúnabandið, gevur hjúnabandslógin øllum borgarum sama rætt at giftast við einum av hinum kyninum. Hetta er ikki at diskriminera samkynd, men at gera mun á parløgum, tí har er ein grundleggjandi munur. Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni. Ein av grundleggjandi mununum snýr seg um børn: eitt parlag millum tvey av sama kyni kann ikki skapa børn. Og tað kann heldur ikki geva einum barni bæði mammu og pápa. Í besta føri annað av hesum. Í einum parlagi ímillum tvey av hvør sínum kyni er nøring hinvegin ein møguleiki. Og barnið fær bæði mammu og pápa.

Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni.

Tí er tað ikki ikki diskriminerandi, at hjúnabandið millum mann og konu fær øðrvísi viðferð í lógini enn eitt samkynt parlag. Sum við ættleiðingardøminum oman fyri er munurin greiður. Tí er tað rættvíst, at hesi ymisku parløg fáa ymiska viðferð í lógini. Alt annað hevði verið órættvíst, og tað hevði serliga gingið út yvir børnini.

Tey, sum siga, at samkynd pør og hinskynd hjún eiga at vera líka fyri lógini, hava tí fleiri trupulleikar. Fyrst mugu tey próvføra fyri, at nøring og barnauppaling einki hava við hjúnabandið at gera – at tað ikki er nakar fyrimunur fyri børn, at foreldur teirra eru gift.  Eisini mugu forsprákararnir vísa á, at eitt barn ikki hevur nakran grundleggjandi rætt til at verða uppalt av síni mammu og sínum pápa, hóast greinarnar 7 og 9 í barnarættindasáttmálanum hjá ST púra greitt siga, at børn hava rætt til júst hetta, har tað er gjørligt.

Hetta merkir, at ikki fyrr enn forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg hava prógvað, at ongin viðkomandi munur er ímillum hinskynd hjún og samkynd parløg, kunnu teir av sonnum gera krav upp á líka viðferð yvir fyri lógini. Og í hesi próvførslu má serligur dentur leggjast á at lýsa viðurskiftini út frá barnsins sjónarhorni.

Um tað ikki eydnast forsprákarum at grundgeva fyri hesum, so verður úrslitið, at børnini í samkyndum húsarhaldum í mongum førum verða diskriminerað. Tey, ið eru úrslit av gitnaðarinntrivum, fara í útgangsstøðinum at hava mist í øllum førum eitt av sínum biologisku foreldrum. Hetta, hóast tey hava rætt til bæði. Altso fara tey ikki at vera líka fyri lógini í mun til børn, sum fara at vaksa upp hjá báðum sínum biologisku foreldrum. Nýggju familjulógirnar skapa støður, har hesi børn vera fyri mismuni. Hetta er í stríð við barnarættindasáttmálan grein 2, ið snýr seg um líkarætt fyri øll børn. Var tað ikki ein felagsskapur, sum tosaði um javnrættindi fyri allar borgarar? Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Her kemur javnrættindaspurningurin sostatt í klemmu. Ein broytt hjúnabandslóg fer tí ikki at loysa diskriminatiónstrupulleikan, sum LGBT tosar so nógv um. Trupulleikin verður bert fluttur. Hann verður fluttur yvir á okkara minstu og veikastu samfelagsborgarar, sum onga rødd hava – í øllum førum ikki tey fyrstu mongu árini.

Samanumtikið merkir hetta, at núverandi hjúnabandslóg ikki diskriminerar. Hon ger mun á – og tað av røttum. Men verður hjúnabandslógin broytt fyri at loysa sokallaða diskriminatiónstrupulleikan, so fer hon júst at diskriminera – ikki tey vaksnu, men børnini. Ikki fyrr enn tá kunnu vit altso tosa um veruliga diskriminatión. Tað er órættvísi.

 

Fólkakirkjan kann verða noydd at signa tvey av sama kyni

Published on by Admin

§14, stk. 2 í hjúnabandslógini sigur soleiðis:

“Ægtefæller kan få et ægteskab, som er indgået ved borgerlig vielse, kirkeligt velsignet af en præst i folkekirken.”

Tað vil siga, at øll hjún hava, sambært landsins lógum, rætt at verða signað í fólkakirkjuni. Eingin avmarking er á hesum rætti. Einasta treyt er, at viðkomandi hjún eru borgarliga gift. So kunnu tey verða signað í kirkjuni.

Fyrrakvøldið frættist, at uppskotið um at lata fólkakirjuna sleppa undan at gifta hjún av sama kyni í kirkjuni varð tikið aftur.

Broytingarnar í hjúnabandslógini, sum stillararnir hava skotið upp, umfata ikki §14. Tað vil siga, at fólkakirkjan nú á ongan hátt er vard ímóti hesum broytingum. Um lógin verður broytt, fáa hjún av sama kyni rætt at verða signað í kirkjuni, júst á sama hátt sum hjún av hvør sínum kyni. Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Mentamálaráðið setur í skrivi til Trivnaðarnevndina ljóskastaran á henda trupulleikan og mælir til antin at strika §14, stk. 2 fullkomiliga úr lógini og soleiðis juridiskt kvetta hetta sambandið ímillum hjúnaband og kirkju, ella at ítøkiliga tilskila rættin til kirkjuliga signing til hjún av hvør sínum kyni. Men, sum sagt, so nevnir uppskotið, sum er til viðgerðar í løtuni, einki um §14, stk. 2. Verður broytingaruppskotið samtykt, fer §14, stk. 2 sostatt at standa við í verandi líki. Skal §14, stk. 2 broytast, má øll lógin sum hon er takast aftur og leggjast fram av nýggjum, við broytingunum í hesi paragraffini løgdum aftrat.

Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Tey, ið ganga á odda fyri broytingini í hjúnabandslógini og vilja, at hjúnabandið skal umfata tvey av sama kyni, vita, at ein stórur partur av Føroya fólki ikki vilja hava hesa broyting inn í fólkakirkjuna. Fólkið virðir hennara rætt sjálv at gera av, hvat hon lærir og praktiserar. LGBT Føroyar vita hetta og hava verið sera varin við ikki at blanda kirkjuna upp í teirra átak fyri hjúnabandsbroyting. Uppskotið, sum nú er tikið aftur og sum snúði seg um at útihýsa hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni úr kirkjuni, var somuleiðis ein roynd at blanda kirkjuna uttanum. Hetta varð neyvan skotið upp av prinsipiellum ávum, men heldur fyri at gera broytingina av hjúnabandinum lættari at svølgja hjá Føroya fólki.

Men nú hetta uppskotið er tikið aftur, er sokallað samkynt hjúnaband trýst inn aftur í fólkakirkjuna. Øll hjún hava rætt at verða signað í kirkjuni. Verður hjúnabandslógin broytt sambært uppskotinum, sum nú liggur í Løgtinginum, so fara tvey av sama kyni at telja sum hjún á sama føti sum tvey av hvør sínum kyni. Og tey fara – sum borgarliga gift hjún – sjálvsagt eisini at hava rætt at verða signað í kirkjuni. Kirkjan hevur ongan rætt at nokta teimum hesa signing, tí signingin er tryggjað øllum borgarliga giftum hjúnum í lógini. Tað, at kirkjan ikki hevur eitt serstakt ritual til signing av hjúnum av sama kyni hevur ongan týdning. Er rætturin hjá hjúnum av sama kyni til hetta ritual lógartryggjaður, er tað bert ein spurningur um tíð, áðrenn ritualið verður almannakunngjørt.  

Avleiðingin av at broyta hjúnabandið er sostatt púra greið nú: Giftast tvey av sama kyni, hava tey fullan og lógartryggjaðan rætt at møta upp í kirkjuni og krevja at verða signað. Fólkakirkjan kann tí verða noydd at signa hjún av sama kyni, uttan mun til hvat hon sjálv sigur.

Tað góða við einum pápa

Published on by Admin

“Fátt er sum faðir – einki er sum móðir,” sigur orðatakið.

Men hvat er tað, hetta at vera pápi? Hvønn leiklut spæla og eiga pápar at spæla í lívinum hjá sínum børnum? Stór óvissa valdar kring henda spurning, og hon tykist vaksa fyri hvønn dag. “Ein kvinna hevur tørv á einum manni á sama hátt, sum ein fiskur hevur tørv á eini súkklu,” segði feministurin Gloria Steinem. Umframt fíggjarliga trýstið frá einum alt meira heimsumfevnandi marknaði, so seta kynsradikalir aktivistar, sum vilja gera upp við alt, sum eitur kynsleiklutir, grundleggjandi spurnartekin við leiklutin hjá pápum. Kynsliga kollveltingin og í ein serligan mun tøkniligu gitnaðarinntrivini, ið gjørdu hana møguliga í verki, hava havt sum undirliggjandi endamál at skilja kynslív og nøring frá hvørjum øðrum. Trupulleikin er bara, at samstundis sum pápar verða fremmandgjørdir frá teirra ábyrgd ímóti ættarliðinum, sum teir hava verið við til at skapt, so er tað júst hetta ættarliðið – børnini, við øðrum orðum – sum líða.

Hetta veit samfelagsgransking at siga.

Pápar og mammur hava hvør í sínum lagi nakað serstakt at bjóða sínum børnum, og hetta er rótfest í teirra kyni.

Sambært samfelagsfrøðinginum W. Bradford Wilcox, sum er professari á University of Virginia, hava pápar, sum spæla ein virknan leiklut í lívunum hjá teirra børnum, eina heilt serstaka, jaliga ávirkan á hesi somu mannalív.

Í eini grein, sum The Atlantic gav út, tekur Wilcox fyrst og fremst samanum gransking í, hvussu sambandið er ímillum ávíkavist pápar og mammur og teirra børn. “Fathers don’t mother,” sigur hann. Pápar eru pápar og mammur eru mammur. Kynsleiklutir eru í ein týdningarmiklan mun mentanarliga treytaðir. Men ikki bara. Verður hugsað generelt, og verður hædd tikin fyri undantøkum og fjølbroytni, so er tað ymiskt, hvat eyðkennir ávíkavist pápar og mammur. Pápar og mammur hava hvør í sínum lagi nakað serstakt at bjóða sínum børnum, og hetta er rótfest í teirra kyni.

Tað, sum serliga eyðkennir sambandið ímillum pápa og barn, er jalig øsing, spenningur og leikandi óvissa. Mammur eru róligari, og jaliga øsingin ger seg ikki galdandi í sama mun sum hjá pápunum. Pápar beistast meira við teirra børn, enn mammur gera, og hetta lærir tey – bæði synir og døtur – at skilja kropslig og kenslulig mørk á ein serligan hátt. Somuleiðis eggja pápar meira enn mammur børnum sínum at vága nakað, bjóða sær sjálvum av og at vera sjálvstøðug. Mammur leggja harafturímóti størri dent á tryggleika, og at børnini hava tað gott kensluliga. Pápar hugsa meir langtíðar, mammur stutttíðar. Í hesum sambandi vísir Wilcox á eina áhugaverda gransking, sum vísti, at tá ið foreldur læra síni børn at svimja, hava pápar lyndi til at standa aftan fyri barnið, so at barnið á ein hátt stendur einsamalt yvir fyri avbjóðingunum rundanum tað. Mammur stilla seg hinvegin oftari framman fyri barnið og søkja eygnasamband, so at barnið kann kenna seg tryggari.

Av tí at pápar vanliga eru størri og sterkari enn mammur, megna pápar betur enn mammur at verja síni børn frá kropsligum vandum og frá skaðiligari ávirkan sosialt. Fleiri granskarar vilja til dømis vera við, at tá ið talan er um gentur, sum gerast við barn í tannárunum, er høvuðstrupulleikin fráverandi pápar. Pápar hava sum heild lyndi til at vera strangari enn mammur og eru meira avgjørdir, tá teir aga síni børn. Mammur eru meira fleksiblar í sínum aga. Tað er sannlíkari, at tær royna at yvirtala síni børn í truplum støðum, serliga við støði í tí kensluliga.

Pápar og mammur eru ymisk, tí kynini eru ymisk – og tørvur er á báðum. Manglar annað, manglar nakað týdningarmikið og grundleggjandi í lívinum hjá einum barni.

Pápar og mammur eru ymisk, tí kynini eru ymisk – og tørvur er á báðum. Manglar annað, manglar nakað týdningarmikið og grundleggjandi í lívinum hjá einum barni.

Wilcox vísir á trý øki, har tað serstaka og jaliga, sum pápar geva sínum børnum, serliga kemur til sjóndar: í sambandi við lógarbrot, barnsburð og tunglyndi.

Betri sambandið er ímillum synir og pápar, minni eru sannlíkindini fyri, at hesir ungu mennirnir gerast lógbrótarar. Í granskingini, sum Wilcox sipar til, vórðu sambond góðskumett eftir, hvat børnini søgdu um umsorganina, ið tey kendu frá pápa sínum, samskiftið teirra millum og um góðskuna í sambandinum sum heild. Sannlíkindini fyri, at dreingir fóru at bróta lógina, vóru helvtina minni fyri dreingir við einum góðum sambandi við pápar sínar samanborið við dreingir, sum vuksu upp hjá eini stakari mammu ella høvdu eitt ringt samband við pápar sínar, sum annars vóru til staðar. Í granskingini varð hædd tikin fyri aldri, húðaliti/fólkaslagi, útbúgvingarstøði hjá mammuni og húsarhaldsinntøku.

Pápar hava somuleiðis góða ávirkan á døtur sínar. Tær, ið hava eitt gott samband við pápa sín, eru í munandi minni vanda fyri at gerast við barn í tannárunum. Hugt varð eftir gentum, sum livdu saman við báðum foreldrum sínum og søgdu seg hava í øllum førum eitt miðalgott samband við pápan. Síðani varð hugt eftir teimum gentum, sum einans búðu saman við mammu sínari, og teimum, sum søgdu sambandið við pápa teirra vera vánaligt. Sannlíkindini hjá fyrra bólkinum av gentum fyri at gerast við barn í tannárunum vóru helvtina minni enn sannlíkindini hjá tí seinna.

Haraftrat hevur tað stóran týdning sálarheilsuliga at hava eitt gott samband við pápa sín. Sama úrslit sum við lógarbrotum og barnsburði ger seg galdandi í samband við tunglyndi. Tey 13 til 18 ára gomlu, sum høvdu eitt gott samband við pápa sín, upplivdu helvtina minni sannlíkindi fyri at fáa tunglyndi í mun til tey, sum bert búðu saman við mammu síni, ella tey, sum hóast tey búðu saman við báðum foreldrunum, høvdu eitt vánaligt samband við pápan. Hædd varð her tikin fyri aldri, húðaliti/fólkaslagi, útbúgvingarstøði hjá mammuni og húsarhaldsinntøku.

Hjúnabandið er tann stovnur, sum søguliga hevur bundið pápar og mammur saman sum mann og konu. Vísindini prógva, hvussu gott hugskot hetta er.

Vísindaliga kunnu vit við vissu siga, at pápar hava eina serstaka, jaliga ávirkan á síni børn. Hetta er tó treytað av, at teir eru til staðar í teirra lívi, og at sambandið teirra millum er gott. Tá eru útlitini hjá hesum børnum væl betri. Eru páparnir hinvegin ikki til staðar, ella er sambandið vánaligt, versna útlitini samsvarandi. Pápar hava týdning. Tað hava teir, tí teir eru pápar. Teir hava nakað heilt serstakt at bjóða sínum børnum, júst tí teir eru pápar.

Hjúnabandið er tann stovnur, sum søguliga hevur bundið pápar og mammur saman sum mann og konu. Vísindini prógva, hvussu gott hugskot hetta er. Tað, at hjúnabandið sum stovnur minkar í tign og virðing, og at børn í vaksandi títtleika verða fødd uttan fyri hjúnabandsins karmar, er tí eitt ringt hugskot. Hetta er ein av teimum mongu avbjóðingum, sum hjúnabandið stendur yvir fyri í dagsins samfelag. Ein onnur avbjóðing – sum í veruleikanum er hin sama – er uppskotið, sum okkara politikkarar viðgera í hesum døgum: at kynsneutralisera hjúnabandið, so tvey av sama kyni kunnu giftast. Hetta er enn eitt stig á leiðini burtur frá hjúnabandsins tign og virðing. Burtur frá tí, at hjúnabandið er sjálvsagdi samanhangurin, sum børn verða fødd og uppald í. Her er vert at geva gætur, at í Føroyum hevur hjúnaband millum tvey av sama kyni, sambært Gallup, sín størsta stuðul millum tey, sum samliva, tvs. liva saman ógift. Hetta at broyta hjúnabandið og tað at velja hjúnabandið fullkomiliga frá tykist at vera partur av sama ráki.

Um kynsligi komplimentariteturin millum mann og konu verður tikin burtur úr hjúnabandsins allýsing, er reint logiskt einki grundarlag longur fyri at siga, at hjúnabandið snýr seg um nøring og barnauppaling. Siga vit tað, siga vit samstundis, at børn ikki hava tørv á og rætt til bæði síni foreldur. Týdningarmikli leikluturin, ið ein góður pápi spælir í lívinum hjá børnum sínum, verður sostatt settur til viks. Og tá verður alt samfelagið væl fátækari.

Nær er tað í lagi at broyta hjúnabandið?

Published on by Admin

Hjúnabandið er ein náttúrligur stovnur.

Tað er grundfest í menniskjaliga veruleikanum og sannleikanum, at tað skulu tvey – ein kvinna og ein maður, ein mamma og ein pápi – til at skapa eina familju.

Einum og hvørjum samfelagi stendur í boði at skipa seg á ein hátt, sum er í samljóði við náttúruna. Samfeløg nýtast ikki at gera tað, og tað eru nógv samfeløg, sum ikki hava gjørt tað. Men tey samfeløg, sum hava valt monogami og hjúnaband, eru tey samfeløg, sum hava klárað seg best. (Sí William Tucker, Marriage and Civilization: How Monogamy Made Us Human)

Tað, sum er týdningarmikið, er, at hóast hjúnaband hevur eina juridiska dimensión, so er hjúnabandið ikki bert ein juridiskur stovnur. Hóast samfeløg – við teirra umhvørvisligu, fíggjarligu og politisku sereyðkennum – neyðturviliga seta síni serstøku fingramerki á hjúnabandið, so er hesin stovnur ikki bert ein sosial konstruktión.

Hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti í einum óavnoktiligum menniskjaligum veruleika.

Hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti í einum óavnoktiligum menniskjaligum veruleika. Og hesin veruleikin var og gjørdi seg galdandi, áðrenn menniskju skipaðu seg í framkomin samfeløg við væl skipaðum lógarverkum. Hesin veruleiki fer ongan veg. Spurningurin er so, hvussu vit sum samfeløg fyrihalda okkum til hann.

Sambært einum lýsingaátaki hjá LGBT Føroyar herfyri, er hjúnabandslógin í Føroyum broytt 12 ferðir síðan 1380. Hetta er eitt áhugavert søguligt innlit í ta lógligu og mentanarligu menning, ið føroyska samfelagið er farið ígjøgnum yvir øldir. Týdningurin, sum LGBT leggur í hesa broytingartilgongd – ella kanska rættari sagt: tað, sum LGBT ynskir at pástanda við støði í hesi broytingartilgongd – er tó ein misskiljing. Á heimasíðuni hjá felagsskapinum stendur soleiðis skrivað:

“Fáa samkyndir føroyingar innivist í hjúnabandslógini í Føroyum, so er tað ikki fyrstu ferð, at hjúnabandslógin verður broytt her á landi. Okkara hjúnabandslógir eru longu broyttar í minsta lagi 12 ferðir.”

Boðskapurin, ið LGBT vil hava fram, er hesin:

“JA TIL KÆRLEIKAN! JA TIL JAVNRÆTTINDI! JA TIL DAGFØRDA HJÚNABANDSLÓG!”

Við øðrum orðum: hjúnabandslógin í Føroyum er broytt áður. Hjúnabandið er sostatt ikki nakað støðugt fyribrigdi, sum ikki letur seg broyta. Og tá ið fólk ikki hava nakað ímóti, at hjúnabandslógin er broytt fyrr, hví so mótmæla nú? Er uppskotna broytingin ikki í veruleikanum í sama anda sum allar hinar?

Fyrst er at siga, at hóast nógvar broytingar hava verið fyrr, so hevur eingin teirra gjørt upp við kynsliga komplimentaritetin, sum er ímillum mann og kvinnu. Uttan mun til broytingina hava føroyingar eftir øllum at døma altíð hildið, at hjúnabandið var nakað, sum einans var ætlað einum manni og einari kvinnu. Lesur man ímillum reglurnar, tykist ein reyður tráur ígjøgnum allar broytingarnar at hava verið, at familjulív fylgir við hjúnabandinum. At hjúnabandið í ein grundleggjandi mun snýr seg um at stovna og varða um familjur. Í ljósinum av hesum gevur tað eina ávísa meining, at ognarloysingar ikki sloppu at giftast, ella tey, sum eru bundin at rúsdrekka. Tað kann tykjast diskriminerandi og hart nú á døgum, men í eini tíð, har tøknilig gitnaðarinntriv so sum p-bollar og hítir ikki vóru til, var uttan iva tørvur á strangari reglum kring hjúnabandið og kynslívið.

Er nakað galið við at gera broytingar í hjúnabandslógini? Nei, tað er tað ikki. Um tað veruliga er soleiðis, at hjúnabandið hevur eitt objektivt rótfesti uttan fyri okkara lógir og siðir, so hevur hjúnabandið eina náttúru í sær sjálvum. Hjúnabandið er nakað og hevur íborin endamál, ið tað er vent og stílað ímóti. Lógir og siðir kunnu endurspegla hesa náttúru bæði betri og verri. Hjúnabandslógir kunnu altso verða gjørdar meira og minni sambært hjúnabandsins náttúru. Tí er broyting í hesi lóggávu ikki neyðturviliga skeiv. Hvørt ein broyting er røtt ella skeiv, góð ella ring, er hinvegin ein spurningur, sum má verða svaraður í hvørjum einstøkum føri við at sipa til hjúnabandsins náttúru. Fremur henda broyting innara logikkin í hjúnabandinum? Fær hon okkum nærri tí, sum hjúnabandið snýr seg um? Ella skapar hon eina frástøðu ímillum okkum og hetta endamál?

Er nakað galið við at gera broytingar í hjúnabandslógini? Nei, tað er tað ikki.

LGBT tykist halda, at konservativa, siðbundna verjan av hjúnabandinum byggir á eina fatan, at hesin stovnur er støðugur og óbroytiligur. Hugburðurin tykist vera, at fær man víst á, at hjúnabandið ikki er støðugt og óbroytiligt, so hevur man vunnið á konservativu mótstøðuni. Í eini áhugaverdari grein á heimasíðu teirra, tekur LGBT samanum soleiðis:

“Heimssøgan vísir okkum, at hjúnabandið er alt annað enn støðugt, og hevur broytt seg nógv gjøgnum alla menniskjusøguna. Hjúnabandið, sum vit kenna tað í dag, er ein heilt onnur samfelagsskipan enn fyri bara 100 árum síðani, og ikki fyri at tosa um fyri 2.000 árum síðani ella 30.000 árum síðani.”

Og niðurstøðan, ið felagsskapurin fær burtur úr tí?

“Søgan vísir okkum, at eitt hjúnaband er tað, sum eitt samfelag ger tað til í síni samtíð.”

Ja. Og nei. Reint praktiskt er tað rætt, at allar hjúnabandslógir og -siðir eru myndaðir av síni samtíð. Men tað merkir á ongan hátt, at hjúnabandið einki annað er enn tað, sum ein samtíð ger tað til. Hjúnabandslógir og -siðir kunnu endurspegla tað, ið hjúnabandið í veruleikanum er, í bæði minni og størri mun, men eingin lóg ella siður er fullkomin. Í heimssøguni hevur ongantíð verið nakað tíðarskeið, ei heldur nakað stað, har hjúnabandið varð lógarfest og praktiserað á fullkomnan hátt. Orsøkin er, at menniskju lógarfesta og praktisera hjúnabandið. Men tá tað er sagt, so er tað moralska skyldan hjá einum og hvørjum samfelagi at miða eftir at lógarfesta og praktisera hjúnabandið so væl sum møguligt og so nær sannleikanum um hjúnabandið sum møguligt. Tíverri er tað ikki hetta, sum vit síggja henda í dag. Í fleiri av okkara grannalondum – og møguliga eisini í Føroyum innan stutta tíð – verða hjúnabandslógir broyttar á ein slíkan hátt, at tær ikki longur endurspegla tað, hjúnabandið veruliga er. Tað er at svíkja hesa moralsku skyldu.

Revsað fyri sína áskoðan á hjúnabandið

Published on by Admin

Tey, sum virka fyri at broyta hjúnabandslógina, tosa um manglandi javnrættindi í samfelagnum. Boðskapurin er, at núverandi hjúnabandslóg er órættvís, og at ein broyting fer at gera Føroyar til eitt rúmligari, frælsari og rættvísari samfelag. Tað ljóðar so gott og hugaligt. Men tíverri er tað ikki hetta, sum vit frætta úr øðrum londum, har hjúnabandið er vorðið kynsneutralt. Í hesum londum uppliva borgarar, sum hava eina øðrvísi áskoðan á hjúnabandið, tað beint øvugta.

Dømini eru mong:

  • David Burrows, Ongland: limurin í bretska parlamentinum fekk deyðshóttanir, eftir at hann hevði sagt, at tað var óneyðugt at broyta hjúnabandslógina. Skrásett parløg góvu jú longu samkyndum pørum javnrættindi.[1]
  • Equality and Human Rights Commission, Ongland: sambært eini frágreiðing hjá English Equality and Human Rights Commission kom eitt barn grátandi til hús, tí tað hevði fingið skeld frá læraranum fyri at hava sagt, at hjúnabandið var millum ein mann og eina kvinnu.[2]
  • Sarah Mbuyi, Ongland: hon arbeiddi á einum barnagarði í London. Ein starvsfelagi spurdi, um hon tók undir við samkyndum hjúnabandi. Eftir at hava svarað, varð hon søgd úr starvi.[3]
  • Rómverskt-katólskir ættleiðingarfelagsskapir, Ongland: allir hesir felagsskapir eru vorðnir tvingaðir til at lata aftur ella at víkja frá sínum trúargrundarlagi orsakað av, at felagsskapirnir einans vilja lata hinskynd hjún ættleiða.[4]
  • Dr. John Sentamu, Ongland: erkabiskupurin í York fekk hatursteldupostar – eisini rasistiskar – eftir at hann talaði ímóti ætlanini hjá bretsku stjórnini um at broyta hjúnabandslógina. North Yorkshire Police kannaði málið sum hatursbrotsverk.[5]
  • Mario Conti, Skotland: Patrick Harvie – limur fyri Green Party í skotska tinginum – meldaði erkabiskupin í Glasgow til løgregluna, eftir at hann hevði talað fyri siðbundna hjúnabandinum í eini prædiku.[6]
  • Daintree Paper, Írland: eigarin av hesum lítla handli í Dublin mátti snara lykilin um, eftir at LGBT-aktivistar høvdu ført eina herferð ímóti honum. Orsøkin var, at hann ikki vildi sýna køkupynt (tveir brúðgómar) fram í handlinum.[7]
  • Ashers Baking Company, Norðurírland: McArthur familjan, sum eigur fyritøkuna, endaði í rættinum í Norðurírlandi, tí at tey ikki vildu gera eina køku við tekstinum “Support Gay Marriage”.[8]
  • Jean-Michel Colo, Frakland: hesin borgarstjórin, sum hevði verið í almennum starvi í meira enn 30 ár, varð saksøktur av tveimum monnum, eftir at hann noktaði at gifta teir.[9]
  • Elaine Huguenin, New Mexico, USA: henda kvinna varð noydd at rinda næstan 7.000 dollarar, eftir at hon ikki vildi filma hátíðarløtuna, tá tvey samkynd søgdu ja til hvønn annan. Dómstólurin segði, at prísurin fyri at vera samfelagsborgari var, at Elaine mátti síggja burtur frá síni hjúnabandsáskoðan.[10]

Keldan til hesi dømi er ein faldari, sum Coalition for Marriage hevur gjørt. Les tey írestandi 20 dømini í faldaranum her.

Møguliga blíva føroyingar kløkkir av at lesa um hetta og hava ilt við at trúgva, at slíkt kann henda í kjalarvørrinum á eini broyting av hjúnabandslógini. Men soleiðis er gongdin í teimum londum, sum vit samanbera okkum við. Munnu hesi viðurskifti ikki eisini blíva ein natúrlig fylgja av eini broyttari hjúnabandslóg í Føroyum? Er hetta tað rúmliga, frælsa og rættvísa samfelagið, sum forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg síggja fyri sær?
[1] http://www.telegraph.co.uk/comment/letters/9748521/The-Government-has-no-mandate-to-redefine-the-meaning-of-marriage.html og http://www.telegraph.co.uk/news/religion/9845185/Tory-MP-gets-death-threats-over-gay-marriage-opposition.html.

[2] http://www.equalityhumanrights.com/sites/default/files/publication_pdf/RoB%20Call%20for%20Evidence%20Report.pdf , síða 81.

[3] http://www.theguardian.com/law/2015/jun/07/christian-nursery-worker-sacked-over-anti-gay-views-wins-tribunal-case.

[4] http://www.telegraph.co.uk/news/religion/7952526/Last-Catholic-adoption-agency-faces-closure-after-Charity-Commission-ruling.html.

[5] http://www.dailymail.co.uk/news/article-2097305/Archbishop-John-Sentamu-receives-racist-emails-saying-ministers-allow-sex-marriage.html.

[6] http://www.heraldscotland.com/news/12442280.Call_to_probe_archbishop_apos_s_views_on_gays_MSP__COMPLAINT/. 

[7] http://www.thejournal.ie/daintree-same-sex-1107532-Sep2013/.

[8] http://www.belfasttelegraph.co.uk/news/northern-ireland/ashers-bakery-lose-gay-cake-case-we-will-not-be-closing-down-we-have-not-done-anything-wrong-says-boss-31233797.html.

[9] http://www.bbc.com/news/world-europe-23063248.

[10] http://www.adfmedia.org/News/PRDetail/5537.