Tag: jura

Sjálvandi kemur vígsla av samkyndum inn í fólkakirkjuna

Published on by Admin

Nú hjúnabandslógin nokk nærkast enn eini tingviðgerð, verður sagt, at um §14 stk. 2 verður strikað úr lógini, verður bundið um heilan fingur í mun til møguleikan fyri kirkjuligari signing av borgarliga giftum samkyndum pørum. Tað er rætt, at møguleikin fyri at krevja signing fellur burtur. Men trýstið á kirkjuna – í fyrsta umfari fólkakirkjuna – er tó ikki burtur, um hjúnabandslógin verður broytt. Tvørturímóti. Tað vísir gongdin í “teimum londum, sum vit samanbera okkum við”.

Tað er ógvuliga trupult at skilja, hvussu forsprákarar fyri broyting av hjúnabandslógini kunnu tosa um at samanbera Føroyar við hesi lond uttan at nevna, hvat ein broytt hjúnabandslóg ger við kirkjurnar í hesum londum – um teir veruliga vilja kirkjuni væl. Fokus er bert á rættindi til samkynd. Fokus er als ikki á allar trupulleikarnar, ið kirkjurnar fáa av hesum. Ella – um tú ikki metir hetta vera trupulleikar – so broytingarnar, ið kirkjurnar eru farnar ígjøgnum. Hví verður onki sagt um hesi viðurskifti, ið heilt týðiliga hava samband við málið? Tað tykist eins og politikkarar, aktivistar og onnur tilvitað lata eyguni aftur fyri ella vilja flyta fokus frá tí, sum veruliga hendir. Um hetta er støðan, so merkir tað m.a., at politikkarar, ið eru fyri broyting, men ikki vilja seta hana í verk, so leingi §14 stk. 2 er í gildi, í grundini ikki vilja kirkjuni væl. Av onkrari orsøk vilja teir bert trýsta hetta mál ígjøgnum, líka mikið hvat hendir við kirkjuni. At vilja strikað §14 stk. 2 kann so bert vera fyri at gera tað lættari at svølgja hjá teimum, ið veruliga eru góð við kirkjuna.

Á árliga fundinum varð nærum samtykt, at øll, sum framyvir søkja um at gerast prestar, skulu vilja víga tvey av sama kyni. Í hesum spurninginum er tað tí vorðið ógvuliga trongt í svensku kirkjuni, og prestar tora ikki longur at siga alment, at teir halda hjúnabandið vera millum mann og kvinnu. Teir vilja ikki seta eitt eldfimt kjak í gongd.

Í Svøríki varð hjúnabandslógin broytt í 2009. Svenska kirkjan, ið gjørdist leys av statinum í ár 2000, ynskti ikki at missa rættin til at víga pør. Tað endaði við, at bert eitt hálvt ár eftir broytingina valdi leiðslan í svensku kirkjuni eisini at lata kirkjuligar vígslur fevna um samkynd pør. Meiningarnar innanhýsis í kirkjuni vóru tó ymiskar, tí bæði biskuppar og prestar vóru ímóti broytingini. Kortini varð broytingin samtykt, og hetta fekk avleiðingar – serliga fyri verandi og komandi prestar. Í byrjanini tryggjaði man prestum samvitskufrælsi, men so seint sum seinasta heyst var tað um reppið, at kirkjuliga leiðslan avtók hetta frælsið. Á árliga fundinum varð nærum samtykt, at øll, sum framyvir søkja um at gerast prestar, skulu vilja víga tvey av sama kyni. Í hesum spurninginum er tað tí vorðið ógvuliga trongt í svensku kirkjuni, og prestar tora ikki longur at siga alment, at teir halda hjúnabandið vera millum mann og kvinnu. Teir vilja ikki seta eitt eldfimt kjak í gongd.

Í dag hevur svenska kirkjan eina nýggja ritualbók, har parturin um vígslur er broyttur grundleggjandi. Øll ritual og orð í sambandi við vígslur eru nú kynsneutral. Tað merkir, at orðini maður og kvinna ikki longur verða nýtt í sambandi við vígslur innan svensku kirkjuna.

Í Danmark gekk tað øðrvísi fyri seg. Hjúnabandslógin varð broytt í 2012, og frá byrjan av varð møguligt hjá tveimum av sama kyni at velja millum at giftast kirkjuliga ella borgarliga. Serliga var tað kirkjumálaráðharrin Manu Sareen, sum legði trýst á biskupparnar um at fáa vígslu av samkyndum pørum inn í fólkakirkjuna beinanvegin. Ósemja var millum biskupparnar, og ein meiriluti – 6 av 10 – var argur um ætlanirnar hjá Manu Sareen, og umleið ein triðingur av prestunum vildi ikki víga tvey av sama kyni. Kortini varð hetta mál trýst ígjøgnum frá politiskari síðu á ein ógvuliga ódámligan hátt. Hetta førdi m.a. til, at orðini “maður” og “kvinna” eru strikað í ritualunum, meðan nýggja orðið er “hjúnafelagar”.

Avleiðingin var split í donsku fólkakirkjuni. Fleiri av teimum meira virknu limunum strikaðu seg av limalistanum hjá fólkakirkjuni og valdu í staðin at stovna fríkirkjur. At víga tvey av sama kyni var dropin, sum fekk bikarið hjá teimum at flóta yvir.

Hóast prestar (enn) hava frælsi til at bera seg undan at víga tvey av sama kyni, eru kirkjuráð byrjað at krevja, at nýggir prestaumsøkjarar skulu vilja víga samkynd. Afturat hesum kunnu prestar koma í eina løgna støðu. Fólkatingið samtykti í 2014, at persónar kunnu fáa eitt løgfrøðiligt kynsskifti. Tað merkir, at ein prestur, sum ikki vil víga tvey av sama kyni, kortini kann verða noyddur at gera tað. Um eitt par, har annar parturin hevur fingið løgfrøðiligt kynsskifti, ynskir at giftast, verður presturin noyddur at víga tey, hóast parið í prestsins eygum antin er tveir menn ella tvær kvinnur.

29. oktober síðsta ár segði íslendski biskuppurin Agnes Sigurðardóttir, at har er onki í lógini, sum gevur prestum loyvi til at bera seg undan vegna kynsligu sannføringina hjá fólki. Hetta var tað beint øvugta av tí, sum hon hevði hildið bert fá ár frammanundan.

Í Íslandi samtykti Altingið í 2010 at broyta hjúnabandslógina. Íslendska fólkakirkjan slapp í fyrsta umfari undan, men valdi tó sama ár at bjóða tveimum av sama kyni at vígast í kirkju. Tá segði lógin, at “prestar fara altíð at hava frælsi til at víga tvey av sama kyni, men fara ongantíð at hava skyldu til tað.” Men tíðirnar broytast skjótt, og 29. oktober síðsta ár segði íslendski biskuppurin Agnes Sigurðardóttir, at har er onki í lógini, sum gevur prestum loyvi til at bera seg undan vegna kynsligu sannføringina hjá fólki. Hetta var tað beint øvugta av tí, sum hon hevði hildið bert fá ár frammanundan.

Í Grønlandi varð hjúnabandslógin broytt fyri stuttum og sett í gildið frá 1. apríl í ár. Eins og í Danmark kundu tvey av sama kyni frá byrjan av velja millum at giftast borgarliga ella vígast í kirkju.

Noreg broytti hjúnabandslógina í 2009, men kirkjan valdi at bíða. Tó vóru kreftir í norsku kirkjuni, sum ynsktu at víga samkynd. Eftir langt og hart stríð millum lutfalsliga stóra konservativa veingin og tann liberala veingin, valdi kirkjuliga leiðslan tann 11. apríl at loyva tveimum av sama kyni at vígast í kirkjuni. Longu nú hava 233 prestar skrivað undir eitt mótmæli ímóti at víga tvey av sama kyni.

Allir okkara norðurlendska grannar víga sostatt tvey av sama kyni í kirkjunum. Í summum førum var tað í fyrsta umfari bert møguleiki fyri borgarligari vígslu. Men tað gingu bert fá ár, áðrenn samkynd pør fingu loyvi til at standa framman fyri altarinum. Í summum londum var tað hart innanhýsis stríð í kirkjuni, meðan tað í øðrum londum ikki merktist nakað serligt til tað. Í øðrum førum kundu samkynd velja ímillum at giftast borgarliga ella at vígast í kirkju frá byrjan av.

Um hjúnabandslógin verður broytt, verður stríðið við vissu flutt inn í kirkjuna. Teir politikkarar, sum av sonnum vilja føroysku fólkakirkjuni væl, áttu tískil ikki at atkvøtt fyri at broyta hjúnabandslógina.

Í Føroyum royna politikkarar nú av øllum alvi at forða fyri hesum seinna. Men gongdin í okkara grannalondum er greið: broytir tú hjúnabandslógina, kemur fólkakirkjan undir stórt trýst, og innan fá ár verða tvey av sama kyni vígd innan kirkjugátt. LGBT Føroyar tvíheldur tó um, at tey ongar ætlanir hava um at fara inn í kirkjuna, men hetta er bert ein partur av sannleikanum. Tað hevði verið rættari at sagt, at tey ikki hava nakrir ætlanir um at fara inn í kirkjuna nú. Í kjakinum í KVF týskvøldið 24. november 2015 segði nevndarlimur í LGBT Føroyar jú, at tað var eitt strategiskt val at lata kirkjuligu vígsluna fáa frið. Tað stríðið verður útsett til eina aðru ferð. Fyrst snýr tað seg um at fáa lut í hjúnabandinum, tí tað letur dyrnar upp fyri nógvum øðrum møguleikum – eisini kirkjuligari vígslu um nøkur ár. Um gongdin verður sum í grannalondunum, tosa vit um minni enn 10 ár.

LGBT Føroyar plagar at siga, at føroyska fólkið hevur talað, og at ein stórur meiriluti er fyri broyting. Men LGBT skal minnast til, at ein stórur meiriluti av føroyska fólkinum er ímóti kirkjuligari vígslu av samkyndum. Og hyggja vit eftir okkara grannalondum, so fer ein broytt hjúnabandslóg at leggja lunnar undir eitt langt, hart og oyðileggjandi føroyskt kirkjustríð – bert fyri at so fá sum 20-50 pør skulu sleppa at giftast, um samanborið verður við donsk hagtøl.

Í løtuni stendur fólkakirkjan so gott sum saman og stríðist ímóti trýstinum uttanífrá. Men um hjúnabandslógin verður broytt, verður stríðið við vissu flutt inn í kirkjuna. Teir politikkarar, sum av sonnum vilja føroysku fólkakirkjuni væl, áttu tískil ikki at atkvøtt fyri at broyta hjúnabandslógina.

Meirilutin í Trivnaðarnevndini fær ikki vart kirkjuna

Published on by Admin

Leitar tú eftir uppfinningarsomum undanførslum, so skalt tú bara lesa tað, sum meirilutin í Trivnaðarnevndini skrivar í sínum áliti um hjúnabandslógina.

Líka síðani uppskotsstillararnir tóku lógaruppskot nr. 21/2015 um ikki at loyva fólkakirkjuni at víga hjún av sama kyni aftur, hevur stóra ivamálið verið, hvat nú fer at henda við kirkjuni. Nógv eru tey, sum meta § 14, stk. 2 í hjúnabandslógini vera ein avgerandi prinsipiellan trupulleika. Har stendur:

Ægtefæller kan få et ægteskab, som er indgået ved borgerlig vielse, kirkeligt velsignet af en præst i folkekirken.

Argumentið er einfalt: Verður hjúnabandslógin broytt soleiðis, sum uppskotsstillararnir vilja, so verða hjún av sama kyni “ægtefæller” í júst sama mun sum hjún av hvør sínum kyni. Við tí at vera “ægtefælle”, at vera hjún, fylgir rætturin at verða signaður í kirkjuni. So leingi hjúnini eru borgarliga vígd, so hava tey henda rætt. Við hesum er signing av samkyndum komin beint inn í fólkakirkjuna.

Stuðulin, sum uppskotið hevur millum manna, er í stóran mun treytaður av eintýdda muninum, sum hevur verið gjørdur ímillum “borgarligt” og “kirkjuligt”.

Fleiri politikkarar – seinast allur Sambandsflokkurin – hava givið til kennar, at teir ikki ætla sær at lóggeva hjúnaband ímillum tvey av sama kyni inn í kirkjuna. Stuðulin, sum uppskotið hevur millum manna, er eisini í stóran mun treytaður av eintýdda muninum, sum hevur verið gjørdur ímillum “borgarligt” og “kirkjuligt”. Sjálvt LGBT Føroyar hava verið úti og vissað føroyingar um, at tey ikki ætla sær inn í kirkjuna. Eiler Fagraklett, nevndarlimur í LGBT Føroyar, viðgekk tó í sjónvarpskjaki í fjør, at hetta var ein strategisk avgerð frá teirra síðu. Hetta sigur nógv, men fyrst og fremst sigur tað nakað um, júst hvussu greiður viljin hjá Føroya fólki er.

Tað var júst av hesi orsøk, at uppskotsstillararnir upprunaliga gjørdu lógaruppskot nr. 21/2015. Uppskotið varð tó tikið aftur orsakað av prinsipiellum mótmæli frá leiðsluni í fólkakirkjuni. Ikki kann sigast, at nakar av uppskotsstillarunum síðani hevur megnað at sett orð á, hví trupulleikin, ið teir mettu vera so mikið álvarsaman, at sjálv kirkjulógin skuldi broytast, nú er burtur.

Hetta hevur heldur ikki eydnast meirilutanum í Trivnaðarnevndini.

Havt verður á lofti, at § 14 stk. 2 ikki lóggevur inn í føroysku fólkakirkjuna, tí fólkakirkjan er yvirtikið málsøki og er tí føroysk, meðan hjúnabandslógin enn er donsk. Ongi greið og nágreinilig argument verða nevnd fyri at stuðla hesum pástandi.

Í partinum av álitinum, sum meirilutin skrivar, verður roynt at sissa tey, sum bera ótta fyri kirkjuligu avleiðingunum av at broyta hjúnabandslógina. Havt verður á lofti, at § 14 stk. 2 ikki lóggevur inn í føroysku fólkakirkjuna, tí fólkakirkjan er yvirtikið málsøki og er tí føroysk, meðan hjúnabandslógin enn er donsk. Ongi greið og nágreinilig argument verða nevnd fyri at stuðla hesum pástandi. Tað verður ikki víst til nakað annað lógarmál, sum á líknandi hátt er ávirkað av tjóðskaparligari sundurbýting. Ei heldur verður víst til løgfrøðiligu ráðgevingina, sum Trivnaðarnevndin hevur fingið, fyri at grundgeva fyri hesum múrinum ímillum yvirtikin og ikki-yvirtikin málsøki. Man gloymir enntá at nevna, at Mentamálaráðið í sínum uppriti vísir á, at tann parturin av kirkjurættinum, ið viðvíkur signing av borgarliga giftum, og ritualið til hesa signing, ikki eru yvirtikin, og sostatt enn eru undir donskum málsræði. Harumframt viðgongur meirilutin, at løgfrøðiliga ráðgevingin hjá Løgtinginum “ikki er sannførd um, at § 14, stk. 2 í hjúnabandslógini undir donskum løgræði ikki framvegis røkkur inn í innaru viðurskifti kirkjunnar, hóast kirkjan er yvirtikin”. Men henda ráðgeving verður ikki tikin til eftirtektar, eftir øllum at døma tí at kirkjumál liggja – sambært Trivnaðarnevndini – uttan fyri serfrøðina hjá ráðgevingini hjá Løgtinginum. Tað er Mentamálaráðið, sum “umsitur og harvið tulkar kirkjulóggávuna.” Her gloymir meirilutin at nevna, at Mentamálaráðið sjálvt mældi til antin at strika § 14, stk. 2 ella at broyta hana. Í uppritinum verður millum annað sagt,

“Hevði § 14, stk. 2 verið strokin, hevði tað … verið upp til fólkakirkjuna, hvørt hon valdi at hava ritual til at signa borgarliga gift pør.”

Trupulleikin er tó, at sambært stjóranum í Løgtinginum, so ber tað als ikki til at pilka § 14, stk. 2 burturúr nú.

Manglandi ritualið er tí, í sjálvum sær, eingin forðing fyri, at samkynd kunnu verða signað.

Mentamálaráðið er sostatt ósamt við meirilutan: verður § 14, stk. 2 ikki strokin, er tað ikki upp til kirkjuna sjálva, hvørt hon velur at hava ritual at signa borgarliga gift pør. Tað vil siga, at § 14, stk. 2 lóggevur beinleiðis inn í kirkjuna.

Eisini hevur verið ført fram, at kirkjan ikki kann signa samkynd hjún, tí at hon ikki hevur nakað ritual til endamálið. Tað er rætt, at kirkjan ikki hevur eitt slíkt ritual. Men sambært § 2, stk. 1 í Løgtingslóg nr. 42 frá 26 mai 2008 um at brúka kirkju og um limaskap í fólkakirkjuni kann bispur geva loyvi til at nýta onnur ritual enn tey góðkendu. Manglandi ritualið er tí, í sjálvum sær, eingin forðing fyri, at samkynd kunnu verða signað. Og spyrst eitt rættarmál burtur úr hesum, er ikki óhugsandi, at bispur verður noyddur at gera og góðkenna eitt ritual sum skjótast.

Meirilutin tykist ikki sjálvur at vera serliga vísur í síni søk, at danska § 14, stk. 2 onga ávirkan hevur á føroysku fólkakirkjuna, tí roynt verður at vissa Løgtingið um, at heilt fá borgarliga gift hjún hava gjørt brúk av teirra rætti til kirkjuliga vígslu. Hetta er eitt løgið argument, tí tað tykist beinleiðis at mótsiga tí, sum meirilutin júst hevur sagt um, at danskar paragraffir ikki eru galdandi í yvirtiknum stovnum. Um § 14, stk. 2 ikki er galdandi í fólkakirkjuni, hví og hvussu vórðu so hesa fáu borgarliga giftu signað? Samstundis tykist enn ein óvissa at vera at hóma hjá meirilutanum: um nú pástandurin ikki heldur, so kann meirilutin sissa Løgtingið og vísa á, at tað er serstakliga sjáldan, at nakar vil hava sítt borgarliga hjúnaband signað. Til hetta er at siga, at tað skulu bara eini borgarliga gift hjún av sama kyni, sum krevja sín lógarfesta rætt til kirkjuliga signing, til fyri at bróta prinsipiella markið ímillum kirkju og stat.

Hví skal paragraffin, sum jú er púra vandaleys, strikast hóast alt?

Sama óvissa er til seinast at hóma, tá ið meirilutin í Trivnaðarnevndini mælir til – hóast alt hóvastákið bara nøkur fá reglubrot longur uppi – at § 14, stk. 2 verður strikað. Hví skal paragraffin, sum jú er púra vandaleys, strikast hóast alt? Jú, so at eingin ivi er. Hvørs ivin er, kann lesarin sjálvur gita.

Eitt tað týdningarmesta, sum minnilutin í Trivnaðarnevndini vísir á í samband við alla tilgongdina í hesum máli, er, hvussu illa frágingið arbeiðið hevur verið. Tilgongdin hevur, í teirra orðum, verið “ómetaliga ófullfíggjað”. Minnilutin vísir víðari á ivan, sum Løgtingsskrivstovan hevur um, hvørt ríkislógartilmælið yvirhøvur fer at verða góðtikið av avvarðandi donsku myndugleikunum, hóast tað kanska at enda verður samtykt av Løgtinginum. Hetta tí “allar mannagongdir í sambandi við ríkislógarmál, sum vanliga er ein drúgv tilgongd millum landsstýrið og donsku stjórnina, eru settar til síðis”.

Sama “ómetaliga ófullfíggjaða” háttalag tykist tíverri at eyðkenna argumentini hjá meirilutanum í Trivnaðarnevndini. Farið verður ikki hóvliga fram. Í staðin tykjast argument at verða tikin úr leysari luft, alt vegna eina desperata roynd at bjarga hesi skútu, ið hevði stungið eina broytta hjúnabandslóg út í kortið, men sum nú er so gjøgnumgatað við holum, at hon bert liggur tyngri og tyngri í sjónum.

Mynd: Simon Varwell/flickr. Viðgjørd.

Rætturin til børn fylgir við rættinum at giftast

Published on by Admin

Lyle Shelton vitjaði í Føroyum í desember, og undir vitjanini helt hann almennan fyrilestur um, hvat ein broytt hjúnabandslóg fer at føra við sær. Í fyrilestrinum vísti hann á, at í mannarættindasáttmálanum hjá ST grein 16 stk. 1 til 3 er hjúnabandið ein samansettur rættindapakki, ið m.a. umfatar giftu og tað at stovna familju.

“Forsprákararnir fyri samkyndum hjúnabandi siga ikki, at teir ynskja hjúnabandið uttan børn,” sigur Lyle Shelton. “Teir vita ógvuliga væl, at hjúnabandið gevur rætt til at fáa børn. Men av tí at kynsliga sameiningin millum tvey av sama kyni ikki kann skapa børn, er neyðugt við hjálp frá einum triðja og viðhvørt fjórða persóni.”

Hetta førir við sær, at sonevnd “javnrættindi til hjúnaband” í grundini ikki bert snúgva seg um at giftast, men eru ein heildarloysn við etiskum avbjóðingum.

Forsprákararnir fyri samkyndum hjúnabandi siga ikki, at teir ynskja hjúnabandið uttan børn. Teir vita ógvuliga væl, at hjúnabandið gevur rætt til at fáa børn.

“Um fyrimunirnir við ‘javnrættindum til hjúnaband’ skulu gerast til veruleika, mugu tveir menn fáa atgongd til eina vinnuliga skipan við burðarmammum, meðan tvær kvinnur mugu fáa atgongd til eina skipan við navnleysum sáðgevarum,” vísir Lyle Shelton á. “Ein vinnulig skipan við burðarmammum krevur, at kvinnur leiga sína lívmóður út og geva síni egg. Hetta er grov misnýtsla. Feministar kring heimin ynskja at banna vinnuligum skipanum við burðarmammum. Eitt átak er í gongd í løtuni. Eg taki undir við teimum. Tær ynskja at banna hesum fyri bæði samkynd og hinskynd, og tað haldi eg vera rætt. Ein skipan við burðarmammum tænir ikki tí besta fyri barnið og als ikki tí besta fyri kvinnur. Og sáðgeving tænir ikki tí besta fyri børn.”

Lyle Shelton minnir á, at hetta ikki bert er ein spurningur viðvíkjandi samkyndum. Tað er ein etiskur spurningur fyri alt samfelagið, og sambært Lyle er hesin spurningur ikki viðgjørdur nóg væl og nóg víða.

“Men um samkynt hjúnaband kemur inn í lógarverkið, verður tað ógjørligt at halda fram við kjakinum um eina skipan við tøkniligum gitnaðarinntrivum.”

At lóggeva soleiðis, at tvey av sama kyni kunnu gerast hjún, er at kynsneutralisera hjúnabandið. Tað hevur sínar avleiðingar.

Men um samkynt hjúnaband kemur inn í lógarverkið, verður tað ógjørligt at halda fram við kjakinum um eina skipan við tøkniligum gitnaðarinntrivum.

“At nýdefinera hjúnabandið er at nýdefinera foreldraleiklutin og at strika hugsanina um, at kyn hevur týdning í uppalingini av einum barni. Tað loyvir, at eitt barn verður noktað kennskapin til og kærleikan frá í minsta lagi einum av sínum foreldrum – ikki orsakað av sorgarleiki ella at annað av foreldrunum rýmir, men einans fyri at nøkta kenslubornu ynskini hjá einum vaksnum, sum ikki er foreldur at hesum barni,” sigur Lyle Shelton.

Her bresta rættindi hjá børnum og ynskini hjá vaksnum sostatt saman. Hvat er tá at gera?

“Tá eitt samfelag upplivir, at rættindi og ynski bresta saman, eiga rættindi hjá vaksnum at boyggja seg fyri rættindum hjá børnum, ið eru tey mest sárbæru,” slær hann fast. “At vit í dag eru til reiðar at møta teimum krøvum, sum samkynda ideologiin setur, og sum noktar teimum, ið onga rødd hava, síni grundleggjandi rættindi, er ein mátistokkur fyri, hvussu sjálvsøkið okkara samfelag er vorðið.”

Spurningurin, sum ofta verður reistur í hesum føri, er, um samkynd pør ikki kunnu elska eitt barn og uppala tað væl.

“Sjálvandi kunnu tveir menn elska eitt barn. Og sjálvandi kunnu tvær kvinnur uppala eitt barn við góðum úrslitum. Men at skriva hetta inn í lógarverkið bendir á, at kærleikslýsingin hjá the Beatles (“All you need is love”) er tað einasta, sum er neyðugt. Jú, kærleiki er neyðugur, men kærleikin hevur tørv á sannleika. Sannur kærleiki kann ikki liva lið um lið við lygnina. Tað er ein lygn at látast sum, at tveir menn kunnu røkja móðurleiklutin. Tað er ein lygn at látast sum, at tvær kvinnur kunnu røkja faðirleiklutin.”

Sokallað ‘javnrættindi til hjúnabandið’ eru ein heildarloysn, og um tú ikki ert til reiðar at góðtaka, at hesin pakki sigur satt um veruleikan, lat so vera við at taka undir við honum.

“Tað er bert elitan í okkara samfelag, sum er blind yvir fyri hesum og ikki dugir at skilja tað,” heldur Lyle Shelton á. “Tá eitt barn verður føtt, kennir tað bert eitt, og tað er sína mammu. Hvat fyri samfelag hevði skipað ein almannapolitikk, sum loyvdi, at eitt nýføtt barn varð tikið úr føvninginum á síni mammu og givið tveimum monnum? Hvat fyri samfelag hevði noktað einum barni at kent pápa sín, sum um einasti týdningurin, ið hesin maður hevði fyri hetta barn, var at framleiða sáð?”

Lyle Shelton biður tí politikkarar hugsa seg væl um, áðrenn teir atkvøða fyri, at tvey av sama kyni skulu fáa loyvi at giftast.

“Sokallað ‘javnrættindi til hjúnabandið’ eru ein heildarloysn, og um tú ikki ert til reiðar at góðtaka, at hesin pakki sigur satt um veruleikan, lat so vera við at taka undir við honum.”

Hjúnabandslógin ger mun á – ein broytt hjúnabandslóg fer at diskriminera

Published on by Admin

Meginreglan, at øll skulu vera viðfarin á sama hátt, sigur, at líkar støður skulu verða viðgjørdar eins. Meginreglan sigur tí eisini, at tað er í lagi, at ólíkar støður ikki verða viðgjørdar eins. Tað hevði hvørki verið rímiligt ella skilagott at viðgjørt ólíkar støður eins. Tað hevði jú verið í stríð við góðan almannapolitikk og hevði ivaleyst skapt órættvísi í fleiri førum.

Av tí at hjúnabandið í stóran mun snýr seg um børn og uppaling, gevur tað góða meining, at hjúnabandið verður viðgjørt á serstakan hátt í mun til onnur parløg. Men so skjótt, sum hetta er sagt, byrja summi fólk at ákæra onnur fyri diskriminatión. Tí er tað upp á sítt pláss at siga eitt sindur meira um henda “trumf”, sum so ofta verður blakaður á borðið í kjakinum um hjúnabandslógina.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum.

Tá fólk klaga um diskriminatión, meina tey neyvan, at vit ongantíð skulu gera mun á nøkrum. Í staðin klaga tey, tí tey halda, at okkurt órættvíst verður framt. Tað er jú órættvíst at viðgera líkar støður á ólíkan hátt. T.d. er tað órættvíst at nokta einum væl skikkaðum umsøkjara starv orsakað av hansara ættarslagi ella kyni, um hvørki av hesum báðum eru viðkomandi fyri starvið.

Onkuntíð halda vit tó, at tað er í lagi at gera mun á – eisini ymiskum parløgum og hjúnum. Øll høvdu nokk hildið, at eini 80 ára gomul hjún ikki høvdu verið eitt gott boð upp á eitt ættleiðingarpar. Ongin hevði sagt, at hesi áttu at havt sama møguleika at ættleitt sum eini 30 ára gomul hjún, sum eisini ynsktu at ættleiða. Orsøkin er greið og góð. Aldurin er viðkomandi í hesi støðuni: eini 30 ára gomul hjún eru nóg ung til at ættleiða, meðan 80 ára gomlu hjúnini ikki eru tað. Munurin rættvísger, at hesi bæði hjúnini ikki fáa sama møguleika at ættleiða. Neyvan er tað nakar, sum heldur hetta vera diskriminatión. Í staðin vilja øll nokk siga, at hetta er rættvíst.

Tá vit tosa um hjúnabandið, gevur hjúnabandslógin øllum borgarum sama rætt at giftast við einum av hinum kyninum. Hetta er ikki at diskriminera samkynd, men at gera mun á parløgum, tí har er ein grundleggjandi munur. Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni. Ein av grundleggjandi mununum snýr seg um børn: eitt parlag millum tvey av sama kyni kann ikki skapa børn. Og tað kann heldur ikki geva einum barni bæði mammu og pápa. Í besta føri annað av hesum. Í einum parlagi ímillum tvey av hvør sínum kyni er nøring hinvegin ein møguleiki. Og barnið fær bæði mammu og pápa.

Parlagið millum mann og kvinnu er øðrvísi, enn parlagið millum tvey av sama kyni.

Tí er tað ikki ikki diskriminerandi, at hjúnabandið millum mann og konu fær øðrvísi viðferð í lógini enn eitt samkynt parlag. Sum við ættleiðingardøminum oman fyri er munurin greiður. Tí er tað rættvíst, at hesi ymisku parløg fáa ymiska viðferð í lógini. Alt annað hevði verið órættvíst, og tað hevði serliga gingið út yvir børnini.

Tey, sum siga, at samkynd pør og hinskynd hjún eiga at vera líka fyri lógini, hava tí fleiri trupulleikar. Fyrst mugu tey próvføra fyri, at nøring og barnauppaling einki hava við hjúnabandið at gera – at tað ikki er nakar fyrimunur fyri børn, at foreldur teirra eru gift.  Eisini mugu forsprákararnir vísa á, at eitt barn ikki hevur nakran grundleggjandi rætt til at verða uppalt av síni mammu og sínum pápa, hóast greinarnar 7 og 9 í barnarættindasáttmálanum hjá ST púra greitt siga, at børn hava rætt til júst hetta, har tað er gjørligt.

Hetta merkir, at ikki fyrr enn forsprákarar fyri eini broyttari hjúnabandslóg hava prógvað, at ongin viðkomandi munur er ímillum hinskynd hjún og samkynd parløg, kunnu teir av sonnum gera krav upp á líka viðferð yvir fyri lógini. Og í hesi próvførslu má serligur dentur leggjast á at lýsa viðurskiftini út frá barnsins sjónarhorni.

Um tað ikki eydnast forsprákarum at grundgeva fyri hesum, so verður úrslitið, at børnini í samkyndum húsarhaldum í mongum førum verða diskriminerað. Tey, ið eru úrslit av gitnaðarinntrivum, fara í útgangsstøðinum at hava mist í øllum førum eitt av sínum biologisku foreldrum. Hetta, hóast tey hava rætt til bæði. Altso fara tey ikki at vera líka fyri lógini í mun til børn, sum fara at vaksa upp hjá báðum sínum biologisku foreldrum. Nýggju familjulógirnar skapa støður, har hesi børn vera fyri mismuni. Hetta er í stríð við barnarættindasáttmálan grein 2, ið snýr seg um líkarætt fyri øll børn. Var tað ikki ein felagsskapur, sum tosaði um javnrættindi fyri allar borgarar? Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Í staðin fyri at tosa um rættindini hjá børnum til síni biologisku foreldur, tosar hesin felagsskapur um rættindi hjá vaksnum at fáa børn – kosta, hvat tað kosta vil.

Her kemur javnrættindaspurningurin sostatt í klemmu. Ein broytt hjúnabandslóg fer tí ikki at loysa diskriminatiónstrupulleikan, sum LGBT tosar so nógv um. Trupulleikin verður bert fluttur. Hann verður fluttur yvir á okkara minstu og veikastu samfelagsborgarar, sum onga rødd hava – í øllum førum ikki tey fyrstu mongu árini.

Samanumtikið merkir hetta, at núverandi hjúnabandslóg ikki diskriminerar. Hon ger mun á – og tað av røttum. Men verður hjúnabandslógin broytt fyri at loysa sokallaða diskriminatiónstrupulleikan, so fer hon júst at diskriminera – ikki tey vaksnu, men børnini. Ikki fyrr enn tá kunnu vit altso tosa um veruliga diskriminatión. Tað er órættvísi.

 

Fólkakirkjan kann verða noydd at signa tvey av sama kyni

Published on by Admin

§14, stk. 2 í hjúnabandslógini sigur soleiðis:

“Ægtefæller kan få et ægteskab, som er indgået ved borgerlig vielse, kirkeligt velsignet af en præst i folkekirken.”

Tað vil siga, at øll hjún hava, sambært landsins lógum, rætt at verða signað í fólkakirkjuni. Eingin avmarking er á hesum rætti. Einasta treyt er, at viðkomandi hjún eru borgarliga gift. So kunnu tey verða signað í kirkjuni.

Fyrrakvøldið frættist, at uppskotið um at lata fólkakirjuna sleppa undan at gifta hjún av sama kyni í kirkjuni varð tikið aftur.

Broytingarnar í hjúnabandslógini, sum stillararnir hava skotið upp, umfata ikki §14. Tað vil siga, at fólkakirkjan nú á ongan hátt er vard ímóti hesum broytingum. Um lógin verður broytt, fáa hjún av sama kyni rætt at verða signað í kirkjuni, júst á sama hátt sum hjún av hvør sínum kyni. Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Mentamálaráðið setur í skrivi til Trivnaðarnevndina ljóskastaran á henda trupulleikan og mælir til antin at strika §14, stk. 2 fullkomiliga úr lógini og soleiðis juridiskt kvetta hetta sambandið ímillum hjúnaband og kirkju, ella at ítøkiliga tilskila rættin til kirkjuliga signing til hjún av hvør sínum kyni. Men, sum sagt, so nevnir uppskotið, sum er til viðgerðar í løtuni, einki um §14, stk. 2. Verður broytingaruppskotið samtykt, fer §14, stk. 2 sostatt at standa við í verandi líki. Skal §14, stk. 2 broytast, má øll lógin sum hon er takast aftur og leggjast fram av nýggjum, við broytingunum í hesi paragraffini løgdum aftrat.

Kirkjan kann tí noyðast, við lógarinnar valdi og myndugleika, at signa hjún av sama kyni, hóast hetta gongur ímóti læruni hjá kirkjuni.

Tey, ið ganga á odda fyri broytingini í hjúnabandslógini og vilja, at hjúnabandið skal umfata tvey av sama kyni, vita, at ein stórur partur av Føroya fólki ikki vilja hava hesa broyting inn í fólkakirkjuna. Fólkið virðir hennara rætt sjálv at gera av, hvat hon lærir og praktiserar. LGBT Føroyar vita hetta og hava verið sera varin við ikki at blanda kirkjuna upp í teirra átak fyri hjúnabandsbroyting. Uppskotið, sum nú er tikið aftur og sum snúði seg um at útihýsa hjúnabandi ímillum tvey av sama kyni úr kirkjuni, var somuleiðis ein roynd at blanda kirkjuna uttanum. Hetta varð neyvan skotið upp av prinsipiellum ávum, men heldur fyri at gera broytingina av hjúnabandinum lættari at svølgja hjá Føroya fólki.

Men nú hetta uppskotið er tikið aftur, er sokallað samkynt hjúnaband trýst inn aftur í fólkakirkjuna. Øll hjún hava rætt at verða signað í kirkjuni. Verður hjúnabandslógin broytt sambært uppskotinum, sum nú liggur í Løgtinginum, so fara tvey av sama kyni at telja sum hjún á sama føti sum tvey av hvør sínum kyni. Og tey fara – sum borgarliga gift hjún – sjálvsagt eisini at hava rætt at verða signað í kirkjuni. Kirkjan hevur ongan rætt at nokta teimum hesa signing, tí signingin er tryggjað øllum borgarliga giftum hjúnum í lógini. Tað, at kirkjan ikki hevur eitt serstakt ritual til signing av hjúnum av sama kyni hevur ongan týdning. Er rætturin hjá hjúnum av sama kyni til hetta ritual lógartryggjaður, er tað bert ein spurningur um tíð, áðrenn ritualið verður almannakunngjørt.  

Avleiðingin av at broyta hjúnabandið er sostatt púra greið nú: Giftast tvey av sama kyni, hava tey fullan og lógartryggjaðan rætt at møta upp í kirkjuni og krevja at verða signað. Fólkakirkjan kann tí verða noydd at signa hjún av sama kyni, uttan mun til hvat hon sjálv sigur.

Kendur LGBT-aktivistur broytt meining um “køkurokið” í Norðurírlandi

Published on by Admin

Í 2014 komu eigararnir av Ashers Baking Company í Norðurírlandi í trupulleikar. Ein samkyndur maður, Gareth Lee, bað bakaríið um at gera honum eina køku. Køkan skuldi pyntast við tekstinum “Support Gay Marriage” umframt búmerkinum hjá javnrættindabólkinum Queer Space. Men eigararnir, eini ung kristin hjún, vildu av samvitskuávum ikki ganga ynskinum á møti.[1]

Avgerðin hjá hjúnunum Daniel og Amy McArthur var ov nógv fyri LGBT-aktivistar. Hetta var onki annað enn diskriminatión ímóti samkyndum. Diskriminatión, sum var grundað á átrúnaðarligar homofobiskar fordómar. Hjúnini McArthur lótu sína átrúnaðuarligu sannføring um hjúnaband fáa ávirkan á teirra arbeiði og noktaðu at gera eina køku. Um boðskapurin hevði stuðlað upp undir hinskynt hjúnaband og verið til frama fyri onkran kristiligan felagsskap, hevði Ashers Bakery uttan iva gjørt køkuna. Tí kundi henda avgerð ikki vera annað enn diskriminatión ímóti samkyndum.

Gareth Lee vildi ikki lata hetta um seg ganga, og við hjálp frá Equality Commission of Northern Ireland stevndi hann eigarunum. Málið kom fyri rættin í mai síðsta ár, og hjúnini McArthur vórðu funnin sek í at diskriminera og dømd at gjalda Gareth Lee 5.000 kr.

Eg ynski veruliga at verja tey samkyndu, men eg ynski eisini at verja samvitsku-, talu- og trúarfrælsið.

Flestu LGBT-aktivistar mundu taka fult undir við Gareth Lee og úrskurðinum í málinum. Ein teirra var nú 64 ára gamli bretin Peter Tatchell, ið hevur verið ógvuliga virkin í stríðnum fyri rættindum hjá samkyndum, m.a. í felagsskapinum Outrage! heilt síðani stovnina í 1990.

Peter Tatchell er grundleggjandi ósamdur við eigarunum av Ashers í spurninginum um samkynd parløg og hjúnaband. Hann metir ikki, at teirra átrúnaðarligu grundgevingar eru nøktandi. Hóast hetta hevur hann broytt meining, síðani dómur varð feldur í málinum fyri smáum níggju mánaðum síðani. Peter Tatchell heldur, at tað var skeivt av rættinum at revsa bakaríið fyri ikki at gera køkuna, og at tað var skeivt av honum at taka undir við dóminum. Peter Tatchell sigur soleiðis: “Eg ynski veruliga at verja tey samkyndu, men eg ynski eisini at verja samvitsku-, talu- og trúarfrælsið.”

Víðari sigur Peter Tatchell, at “fyrispurningurin um køkuna ikki varð noktaður, av tí at Gareth Lee var samkyndur. Trupulleikin var boðskapurin, sum Gareth Lee ynskti sær á køkuna. Tað er onki prógv fyri, at hansara kynsliga sannføring var nakar trupulleiki.” Hóast hetta segði dómarin, at um ein noktar at skriva ein boðskap, ið er til frama fyri samkynt hjúnaband, á eina køku, so diskriminerar ein óbeinleiðis kynsliga sannføring.

Fyrispurningurin um køkuna varð ikki noktaður, av tí at Gareth Lee var samkyndur. Trupulleikin var boðskapurin, sum hann ynskti sær á køkuna. Tað er onki prógv fyri, at hansara kynsliga sannføring var nakar trupulleiki.

Men Peter Tatchell vísir á, at antidiskrimatiónslógirnar í Norðurírlandi ongantíð høvdu til endamáls at tvinga fólk at virka fyri politiskum hugsanum, sum tey ikki tóku undir við. Men dómarin staðfesti, at tænastuveitarar skulu veita einahvørja tænastu, ið hevur ein “lógligan” boðskap. Tatchell sigur síðani:

“Hetta reisir fleiri spurningar: skulu muslimskir prentarar tvingast til at prenta tekningar av Muhammed? Ella skulu jødiskir prentarar prenta ein boðskap, ið avnoktar Holocaust? Ella skulu samkyndir bakarar tvingast til at gera køkur, sum hava homofobiskan boðskap? Um dómurin móti Ashers sleppur at standa, kundi tað t.d. givið víðgongdum kreftum á høgravonginum møguleika at kravt, at bakarí og aðrir tænastuveitarar skuldu veitt tænastur, ið stuðlaðu herferðini ímóti innflytarum og muslimum. Ein slíkur dómur ger tað ómøguligt hjá fyritøkum at nokta at pynta køkur ella prenta uppsløg, ið hava ein trongskygdan boðskap.”

Skulu muslimskir prentarar tvingast til at prenta tekningar av Muhammed? Ella skulu jødiskir prentarar prenta ein boðskap, ið avnoktar Holocaust? Ella skulu samkyndir bakarar tvingast til at gera køkur, sum hava homofobiskan boðskap?

At enda skrivar Peter Tatchell, at “í mínum eygum skerjir ein frælsið, um ein krevur, at fyritøkur skulu stuðla hugsanum, sum stríða ímóti samvitskuni hjá teimum, ið skulu veita tænastuna. Tað skal vera ólógligt at diskriminera menniskju, men ikki hugsanir.”

Hetta er í tráð við tað, sum Daniel McArthur hevur hildið fast við alla tíðina. Hann sigur, at málið als ikki hevur nakað við kynsligu sannføringina hjá kundanum at gera, men at trupulleikin er boðskapurin, sum er í stríð við átrúnaðarligu sannføringina hjá bakaranum. Áður hevur Ashers fingið aðrar bíleggingar, sum tey eisini hava víst frá sær. Tá hevur trupulleikin verið illavorðin málburður ella nakni – men tá blivu tey kortini ikki stevnd.[2]

Ikki óvæntað eru tað onnur enn Peter Tatchell, sum taka frástøðu frá úrskurðinum hjá dómstólinum. Bæði í Norðurírlandi og øllum Bretlandi stuðla mong McArthur-familjuni. Síðsta ár vísti ein meiningakanning, at 65% av bretum halda hetta sakarmálið vera ov nógv av tí góða.[3] Ein meiningakanning í Norðurírlandi vísti, at 71% ikki tóku undir við sakarmálinum. Í somu kanning hildu 90%, at lógir um javnrættindi ikki skulu nýtast til at tvinga fólk at siga nakað, sum tey eru ímóti.[4]

Ein skerjir frælsið, um ein krevur, at fyritøkur skulu stuðla hugsanum, sum stríða ímóti samvitskuni hjá teimum, ið skulu veita tænastuna. Tað skal vera ólógligt at diskriminera menniskju, men ikki hugsanir.

Málið um Ashers Baking Company er eitt týðiligt dømi um tann ruðuleika, sum ofta stingur seg upp í kjalarvørrinum á hesum LGBT-ráki. Um hjúnabandslógin verður broytt ella ein antidiskriminatiónslóg verður samtykt (sum í Norðurírlandi), er talan jú um skerjingar av so grundleggjandi borgararættindum sum samvitsku- og talifrælsinum. Hetta hendir í okkara grannalondum. Summir borgarar fáa avmarkað frælsi, tá aðrir fáa størri frælsi. At siga, at “ongin fer illa, av at annar fer væl”, er tí beinleiðis villleiðandi. Og tá lógaruppskotið um at broyta hjúnabandslógina, ið er lagt fyri Løgtingið, sigur, at ein slík broyting ikki fær nakrar neiligar avleiðingar sosialt, er tað ein beinleiðis háðan móti øllum teimum, sum eru komin í stórar trupulleikar av júst hesi broyting í okkara grannalondum. Í uppskotinum verður onki sagt um, hvussu hetta fer at ávirka t.d. borgarstjórar, skúlaundirvísing, lærarar, næmingar, foreldur at næmingum, møgulig ættleiðingarforeldur, hølisútleigarar, bakarar, myndafólk, barnarættindi, tey ymisku frælsini o.s.fr. Listin er langur – og uttan svar.

Tað er neyðugt at steðga á og hugsa seg væl um, tí hetta lógaruppskot er als ikki nakar einfaldur avgreiðsluspurningur, hóast forsprákarar vilja vera við tað. Tvørturímóti. At so er, prógvar framhaldið í omanfyrinevnda sakarmáli. Hjúnini McArthur kærdu dómin, og málið skuldi aftur fyri rættin 3. februar í ár. Men í síðstu løtu bað norðurírski ríkisákærin um, at málið bleiv útsett orsakað av, at tað bæði var fløkt og týdningarmikið. Hjúnini McArthur mugu nú bíða inntil 9. mai, áðrenn rætturin fer at viðgera málið av nýggjum.[5]

 

[1] Tað mesta av hesi grein byggir á eitt lesarabræv hjá Peter Tatchell, ið kann finnast her: http://www.theguardian.com/commentisfree/2016/feb/01/gay-cake-row-i-changed-my-mind-ashers-bakery-freedom-of-conscience-religion.

[2] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[3] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[4] http://www.newsletter.co.uk/news/northern-ireland-news/poll-shows-overwhelming-support-for-gay-cake-row-bakery-1-6648303.

[5] http://www.christian.org.uk/news/dramatic-ashers-adjournment-confirms-importance-of-case/.

Samkyndur: Hjúnabandslógin diskriminerar ikki

Published on by Admin2 viðmerkingar

Paddy Manning, ið hevur verið samkyndur alt tað, hann minnist, var ein av forsprákarunum á “Nei-síðuni”, tá fólkaatkvøða var um hjúnabandslógina í Írlandi í vár. Manning vaks upp í einum Írlandi, sum var serstakliga illviljað mótvegis samkyndum. Tí upplivdi Manning diskriminatión á egnum kroppi. M.a. var løgreglan eftir honum og handtók hann, tí at hann var samkyndur. Tá var Manning ungur, einsamallur og ræðsluligin – og henda uppliving mundi gjørt enda á honum.

Írland er nógv broytt seinastu áratíggjuni, og Manning heldur, at samkynd hava góð kor í Írlandi í dag. Men kortini fær hann ikki frið. Orsøkin er, at hann er ímóti at broyta hjúnabandslógina. Forsprákarar fyri broyting kunnu ikki góðtaka hetta og skýra hann tí at vera “ein samkyndur, ið hatar seg sjálvan”.  Og so verður hann sjálvandi eisini stemplaður sum homofobur. Hetta eru dømi um nógv nýtta retorikkin, sum ikki megnar at skilja ímillum homofobi og øðrvísi hugsanir. Einaferð segði Manning tí speiskliga: “Ja, eg eri homofobur, og eg skríggi, hvørja ferð eg gangi framvið speglinum.”

Undan fólkaatkvøðuni kundi tað síggja út til, at “Nei-síðan” bert var ein minniluti – men ikki sambært Manning. “Tey eru mong, sum eru samd við mær í hesum máli, men tey tora ikki at siga nakað, tí at “Ja-síðan” við sínum hóttanum fær tey at tiga. Men vit skulu ikki lata okkum ræða av slíkum hóttanum. Vit skulu ikki vera bangin fyri teimum, sum skræða “Nei”-plakatirnar niður, tí soleiðis eigur eitt átak ikki at ganga fyri seg,” segði Manning avgjørdur.

Men tað vóru ikki bert plakatir, sum blivu skræddar niður. “Familjufyritøkur lata aftur. Yrkisleiðir hjá fólki eru í vanda. Og vit fáa at vita, at katólskir skúlar skulu undirvísa næmingum við støði í hjúnabandsfatanini hjá myndugleikunum. Hesum eiga vit ikki at atkvøða fyri,” segði hann.

Hjúnabandið snýr seg ikki bert um tvey fólk, sum “elska” hvørt annað, men um ein mann og eina kvinnu, sum binda seg til at fáa og uppala børn saman… At siga, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabandið millum mann og kvinnu, er tí ikki at diskriminera.

Í kjakinum undan fólkaatkvøðuni segði forsætisráðharrin í Írlandi, Enda Kenny, at hann tók fult undir við samkyndum hjúnabandi, og at stjórnin fór at virka fyri at broyta hjúnabandslógina. Men Manning bað Kenny um at halda stjórnini burtur frá at bøta um tað, sum ikki var brotið. “Fólk giftast av ymiskum orsøkum, men heilt grundleggjandi hava vit hjúnabandið, tí at hjúnabandið hevur eitt ávíst endamál og ger eitt týðandi arbeiði – ikki bert fyri einstaklingar, men fyri samfelagið.”

Manning legði dent á, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabond. “Hjúnabandið snýr seg ikki bert um tvey fólk, sum “elska” hvørt annað, men um ein mann og eina kvinnu, sum binda seg til at fáa og uppala børn saman. Hjúnabandið snýr seg í grundini um børn og at geva hesum børnum rætt at vera hjá sínum biologisku foreldrum. At siga, at samkynd parløg eru øðrvísi enn hjúnabandið millum mann og kvinnu, er tí ikki at diskriminera,” segði hann.

Í grundini biður samkynt hjúnaband okkum um at síggja burtur frá veruleikanum, tí at her verður ikki hugsað um, at børn hava rætt til eina mammu og ein pápa.

Eisini segði Manning, at ein broyting av hjúnabandslógini ávirkar spurningin um ættleiðing. “Verður hjúnabandslógin broytt, so kunnu vit ikki longur í sambandi við ættleiðing velja familjuna við mammu og pápa fram um familjuna við tveimum av sama kyni. Hetta er ikki rættvíst yvir fyri børnunum, og tí skulu vit atkvøða ímóti,” legði hann dent á.

Forsprákarar fyri broyting vildu vera við, at teirra stríð var fyri mannarættindum, men sambært Manning snúði átakið seg bert um rættindi hjá einum ávísum bólki. “Tit hava uttan iva lagt til merkis, at hetta átak hevur verið miðsavnað um tey vaksnu. Forsprákarar hava skotið upp, at burðurmammur skulu vera í miðdeplinum í familjulógini, og tað vísir, at rættindi hjá vaksnum verða tikin fram um rættindi hjá børnum. Í grundini biður samkynt hjúnaband okkum um at síggja burtur frá veruleikanum, tí at her verður ikki hugsað um, at børn hava rætt til eina mammu og ein pápa. Men eitthvørt barn hevur rætt til eitt náttúrligt lív.”

Um vit broyta hjúnabandið, so siga vit sum samfelag, at… kynsliga eindin hjá manni og kvinnu ikki er øðrvísi enn eindin hjá tveimum monnum ella tveimum kvinnum. Tað er tó ein sannroynd, at bert tann fyrsta av hesum eindum kann hava avkom við sær, og tað vísir týðiliga, at hesin boðskapur er ósannur.

Dr. John Murray, formaður fyri The Iona Institute, ið virkar til frama fyri hjúnabandi og átrúnaði í samfelagnum, segði: “Kjakið snýr seg í veruleikanum um, hvussu týdningarmikið vit halda tað vera, at eitt barn hevur eina mammu og ein pápa í mun til tveir pápar ella tvær mammur… Um vit broyta hjúnabandið, so siga vit sum samfelag, at hesi viðurskifti ikki hava nakran týdning. Tá siga vit í grundini, at kynsliga eindin hjá manni og kvinnu ikki er øðrvísi enn eindin hjá tveimum monnum ella tveimum kvinnum. Tað er tó ein sannroynd, at bert tann fyrsta av hesum eindum kann hava avkom við sær, og tað vísir týðiliga, at hesin boðskapur er ósannur. Ymisk viðurskifti eiga heilt einfalt at verða viðgjørd á ymiskan hátt. Hjúnabandslógin brýtur tí ikki nakra meginreglu um javnrættindi.”